PICT6381

1.1MV,|| umiun    ,_v..

u jadania, narracja, reportaż, ieliclon. sprawozdania, np.;. v. /ęsm są i_{0 J>0u}, chownc opisy sytuacji, w jakiej znajduje się jednostka, zaś interpretacja b^'

dowolna. Nierzadko interpretacja jest niewłaściwa, co wynika z niezbyt poi)'³

'u- oozn.miu motywów zaJt*

ilościowymi jest niemożliwe.

Ponieważ podstawowe cechy cpistemicznc obu orientacji metodologie/.-

tościująccj, ale także i pełnego opisu. Niezależnie jednaK ou ren wau, jaKuni te badania się charakteryzują, pozwalają odsłonić i zrozumieć te nieznane dotąd zjawiska, które często są skrywane, a ich poznanie bądź wyjaśnienie metodami

nc z iiosc-iUM----------w    -    -    .

rniaru, dostarcza danych do precyzyjniejszego określenia jakości badanych zjawisk, zaś jakościowe oceny zjawiska, sprzyjają wiarygodności i rzetelności adań ilościowych. Pożądanym a nawet koniecznym jest. aby w badaniach nających wielodyscyplinarny charakter, a do takich należą badania pedagogiczne, wykorzystywać różne metody, mogące się wzajemnie dopełniać, dostosowując je nie tylko do przedmiotu badań, podjętej problematyki badawczej. ale także i specyfiki badanych zjawisk, czy procesów. Jest to możliwe tylko wówczas, gdy się pamięta, że celem nauki jest poznanie, wyjaśnienie i zrozumienie tego wycinka rzeczywistości, który jest przedmiotem zainteresowań badacza, niezależnie od stosowanych metod, technik czy narzędzi badawczych - gdy pamięta się. że nadrzędnym celem badań jest dążenie do poznania prawdy.

4. Podobieństwa i różnice

Wskazując na dwie metodologiczne orientacje wg których, coraz częściej prowadzone są badania empiryczne, dokonano zestawienia i porównania cech odnoszących się do badań ilościowych i jakościowych, celem pokazania, co dzieli i różni badania, z tym. co je łączy i scala.

1. Podstawowym problemem cpistemologicznym badań ilościowych jest założenie, że prowadzący badania istnieje poza badaną rzeczywistością, wobec czego może ją nic tylko obserwować i poznawać, ale także wyjaśniać i prognozować przebieg przyszłych sytuacji. Oznacza to. że badacz, stojący poza badaną

./oczywistością. może obiektywnie potwierdzić fakt jej istnienia poprzez bczpo-średnią obserwację, zliczanie, dokonywanie pomiaru, określanie stopnia często-itjwości występowania zjawisk, faktów czy procesów. Zakłada się. że zachowanie i działanie ludzi przebiega według określonych zasad, a zatem możliwe jest ;_cjj /badanie metodami ilościowymi, lak zebrane informacje poddawane są anatom liiateinatyczno-statystycznym, w wyniku których określa się siłę /wiązów między zmiennymi. Istotą takiego badania jest wyjaśnienie zjawisk na pod-stawic ustalenia ich przyczyn w celu przewidywania przyszłych zachowań jednostek w oparciu o wyniki dotychczasowych obserwacji.

Druga orientacja metodologiczna przeciwstawna podejściu ilościowemu w badaniach społecznych, w tym i pedagogicznych, zakłada, ze istniejąca rzeczywistość społeczna jest zróżnicowana i że istnieje tylko w świadomości ludzkiej. Nic można jej zaobserwować, ocenić i wymiernie określić. Zatem nic można wyniki tych obserwacji poddać zestawieniom liczbowym i analizom statystycznym. lecz należy stosować jakościowe metody badawcze umożliwiające zrozumienie postępowania i zachowania jednostek w ich naturalnym przebiegu. W tym znaczeniu badania jakościowe są przeciwstawieniem badań ilościowych. Badania jakościowe sprowadzają się do opisu i interpretacji interesujących badacza zjawisk, procesów, stanów psychicznych czy emocjonalnych badanych jednostek. Dąży się w nich nic tyle do ich wyjaśnienia i wykrycia związków zależności między nimi, ile na zrozumieniu unikalności jednostek ludzkich, poprzez przyjęcie iclt punktu widzenia. Badacz dąży do poznania i zrozumienia motywów kryjących się za takim bądź innym ich zachowaniem, np. uczniów, wychowanków czy innych osób. przy jednoczesnym wczuwaniu się badacza w sytuację obserwowanej jednostki. Dużą wagę przywiązuje się do kontekstu sytuacyjnego i społecznego, w jakim dana jednostka się znajduje.

Zrozumienie badanych zjawisk w ich unikalności i złożoności nic jest możliwe bez otwarcia się badacza na osoby badane, bez umiejętnego ich obserwowania. słuchania i prowadzenia dialogu. Nie jest ono możliwe bez całościowego, tj. holistycznego podejścia i ujmowania zjawisk, uwzględniającego każdorazowo kontekst, w jakim badana jednostka się znajduje. Tym samym badania jakościowe wymagają pewnej odrębności metodologicznej w poznawaniu i wyjaśnianiu badanych zjawisk.

2. Zwolennicy metod ilościowych uważają, ze badacz nic ma żadnego wpływu na przedmiot badań, gdyż istnieje on niezależnie od jego woli. Natomiast zwolennicy metod jakościowych są zdania, że istnieje bezpośredni kontakt badacza z przedmiotem jego zainteresowania, tj. uczniem, wychowankiem czy inną osobą i że zarówno badacz, jak i badany mają do spełnienia w badaniach podobną rolę. Stwarza to możliwość nawiązywania przez badanych, bliskich a niekiedy przyjacielskich i opartych na zaufaniu i szczerości kontaktów. Będąc „na równi" z badanymi, np. uczniami czy innymi osobami jak i podmiotowo ich traktując, badacz dorzuca niejako do posiadanej wiedzy jak i własnego doświad-