PICT6411

nv początek skali. Skala ilorazowa umożliwia zastosowanie w obliczeni-, wszystkich potrzebnych operacji staiystyczno-matematycznyeh.

Wymienione poziomy pomiaru charakteryzuj;! się narastającym stopuj, dokładności. Najmniej precyzyjny jest pomiar nominalny. Każdy następny precyzyjniejszy od poprzedniego i zawiera wszystkie jego właściwości. Pomian, normalny i porządkowy odnoszą się do tzw. skal niemetrycznych czvli skii jakościowych, pozostałe dwa. tj. pomiar interwałowy i ilorazowy do skal trycznych. czyli ilościowych. Poniżej zilustrowano w formie graficznej opi^ cztery rodzaje pomiarów.

.1. Pr/>klad pomiaru nominalnego:

Pleć'; Kobiela; Mężczyzna

b. Pr/\klid pomiaru por/.idko\\cgo;

\V/xosi: U.wysoki; Wysoki; Średni: Niski; Ił.niski

c. Przykład pomiaru Interwałowego;

11 I I I |    |

40    50    60    70    80    90 100

Ilość pkt z badan testowych:

d. Pr/>kład pomiaru ilorazowego;

Czas wykonania zadania w min: •

I

I

10

20

30

40

50    60

7.6. Trafność i rzetelność pomiaru

Wartość pomiaru, zależy nie tylko od dobranej skali pomiarowej, ale także od trafności i rzetelności pomiaru. W badaniach pedagogicznych rzadko zwraca się uwagę na te aspekty, co powoduje, że wyniki pomiarów są niekiedy mało dokładne a ich powtórny pomiar rzadko cechuje porównywalność z pomiarem pierwotnym. Występujące różnice są „błędem pomiaru” Obniżają one wiarygodność zebranych danych oraz opartych na nich analizach. Biedy są wynikiem wielu okoliczności. Głównie są spowodowane niedokładnością pomiarów oraz błędami popełnianymi zarówno przez respondentów, jak i przez prowadzącego pomiar, i tak:

1. Poprawność dokonywanych pomiarów może być uzależniona m.in. od indywidualnych cccii osobowych respondentów, do których zaliczyć należy: ich wiek, pleć, doświadczenie życiowe, wykształcenie, znajomość problematyki objętej badaniem, itp. I tak dla przykładu, udzielenie odpowiedzi na pytanie, dotyczące potrzeby upowszechnienia wykształcenia średniego czy konieczności wyrównywania szans edukacyjnych dzieci wywodzących się z różnych środowisk społecznych, wymaga od respondentów określonej wiedzy z togo zakresu

lub pewnegopo/iomu wyksaalccnia. \V przypadku braku takiej wiedzy rulczy U liczyć z różnicami w przypadku dokonywania powtórnych badań , £wtó„^

oceny

2.    Błąd pomiaru może być wynikiem chwilowej nicd«,w„ :•

jcuo nastroju, samopoczucia, stanu zdrowia, chęci bądź    ^r,^CSI*^)ndcmn-

Łiedzi. skłonności do zawyżania lub z^ni^nL ocen bSS    °^d’

być wynikiem niewielkiej liczebności badanej popul:_1CjuLlit->d *1°**

£ óuża populacja, wówczas odchylenia fi, badań w gńręlTw Sf mogą bilansować s,ę . ich wpływ „a ogólny wynik może bvć nieznaczny toch natomiast liczebność badanych respondentów jes, ogranicza do kS jĆdnt Stek. otrzymane wynik, mogą znacznie zniekształcać rzeczywiste info^c f

3.    Na powstanie błędu wpływać może czas. miejsce i waiunki, w jakich do-

konujemy pomiar a także środowisko i otoczenie społeczne respondentów np środowisko wiejskie, miejsce zamieszkania, itp.    * ^K'

4.    Niedoskonałość narzędzi badawczych, niewłaściwie zbudowany kwestionariusz ankiety, błędnic opracowany test lub skala pomiarowa, wpływać będą na systematyczne błędy i odchylenia wartości pomiarów od rzeczywistych wartości badanych zdarzeń, rzeczy czy zjawisk.

5.    Błędy w pomiarze wynikać mogą z celowo fałszowanych informacji, subiektywizmu respondenta, zatajania lub ukrywania przez respondentów rzeczywistych informacji.

6.    Błąd pomiarowy może być także spowodowany złą rejestracją materiałów. niejednakowym kodowaniem danych czy różną oceną informacji przez prowadzących obserwacje.

Niezależnie od wymienionych przyczyn wpływających na błędny pomiar, badacz musi się liczyć z ewentualnymi różnicami w przypadku powtórzenia badań i dokonania powtórnego pomiaru. Różnice te mogą wynikać ze zmienności badanych zjawisk, zmian opinii bądź poglądów respondentów a nawet zmienności samych obiektów. I tak np. wyniki sondażu przeprowadzonego wśród nauczycieli i rodziców na temat celowości wdrożonej w 1999 roku reformy edukacji uległy w przeciągu krótkiego okresu od wprowadzenia reformy istotnej zmianie. Mając to na uwadze należy każdorazowo, przed opublikowaniem wyników z badań, porównać je z materiałami uzyskanymi /. innych źródeł, np. z dokumentów, sprawozdań lub /. badań przeprowadzonych przez inne osoby i sprawdzić, czy dokonany pomiar jest trafny i rzetelny.

Trafność pomiaru wyrażona jest stałością otrzymanych za jego pomocą wyników, w przypadku dokonywania dwu lub więcej pomiarów. Potrzeba przeprowadzenia dwóch lub więcej pomiarów jest niezmiernie ważnym problemem w badaniach społecznych i pedagogicznych, ponieważ w badaniach tych mamy najczęściej do czynienia z pomiarem pośrednim a nic bezpośrednim. W pomiarze tym nic mierzymy zjawisk bezpośrednio, za pomocą narzędzi pomiarowych, jak np. linijka, zegarek, waga. czy innych przyrządów, lecz

139