rodzaje�ry004

Barbara Raszeja-Kotelba, Katarzyna Zakrzewska, Zygmunt Adamski

□    Osoby, które przed 20. rokiem życia doznały 3 lub większej liczby oparzeń słonecznych II stopnia.

□    Osoby często wystawiające się na działanie słońca bez żadnego zabezpieczenia oraz często opalające się w solarium. Należy zaznaczyć, że najbardziej niebezpieczne są oparzenia słoneczne, które miały miejsce do 18.-20. roku życia - przyjmuje się, że właśnie w tym okresie ma miejsce około 80% ekspozycji na słońce, na którą jesteśmy narażeni w ciągu całego naszego życia.

Szczególną ochroną przeciwsłoneczną należy objąć małe dzieci. Do 6 miesiąca życia dzieci nie powinny być w ogóle wystawiane na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, a starsze dzieci powinny być chronione wysokimi filtrami przeciwsłonecznymi.

Jest to szczególnie ważne, gdyż oparzenia słoneczne, których doznamy w dzieciństwie mogą spowodować nieodwracalne mutacje w komórkach, których nie jesteśmy w stanie cofnąć, jednak dzięki odpowiedniej ochronie skóry w wieku późniejszym możemy zmniejszyć ryzyko ich uaktywnienia i zachorowania na raka skóry.

Sucha skóra

Sucha skóra może występować u osób zdrowych oraz w przebiegu rozmaitych chorób skóry. Poza tym sucha skóra pojawia się w procesie starzenia się' skóry. Osoby, które w młodym wieku miały skórę tłustą, w wieku starszym mają skórę mieszaną. Z kolei skóra mieszana u osób młodych staje się z wiekiem skórą suchą.

Zgrubiała, szorstka, łuszcząca się i popękana skóra, powstająca w wyniku spadku funkcji bariery naskórkowej, a co za tym idzie, w wyniku wzrostu przeznaskórkowej utraty wody.

Etiopatogeneza:

Na wystąpienie suchości skóry wpływ mają następujące czynniki:

□    Niekorzystny wpływ czynników zewnętrznych: promieniowanie UV, nieodpowiednie warunki klimatyczne (wysoka temperatura, suchość powietrza, wiatr), substancje chemiczne (mydła, detergenty, rozpuszczalniki), środki lecznicze (retinoidy).

□    Schorzenia uwarunkowane genetycznie: atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, rybia łuska.

□    Starzenie się skóry.

W wyniku zadziałania ww. czynników dochodzi do następujących zmian w skórze:

□    Spadek nawodnienia warstwy rogowej naskórka poniżej 10%, wzrost przeznaskórkowej utraty wody

□    Zaburzenia w składowych białek i w układzie lipidów naskórka (złuszczanie).

□    Zaburzenia w składzie Naturalnego Czynnika Nawilżającego (NMF), normalnie składającego się z substancji wiążą-

" cych wodę, takich jak: aminokwasy, kwas pirolidynowęgio-wy, mleczany, mocznik (rogowacenie i szorstkość skóry).

Objawy:

□    Pogrubiała, nierówna powierzchnia skóry.

□    Łuszczenie naskórka.

□    Drobne zarysowania, pęknięcia i zmarszczki.

□    Świąd skóry.

Leczenie:

Suchość niepatologiczna (konstytucjonalna):

Pielęgnacja:

□    Unikanie mycia skóry agresywnymi mydłami i detergentami.

□    Stosowanie łagodnych środków myjących (kwasy tłuszczowe, glycerol, oleje).

□    Nawodnienie skóry poprzez stosowanie środków nawilżających:

O Składniki NMF: 3-5% pyrolidon kwasu karboksylowego, < 10% mocznik, 5-10% kwas mlekowy.

O Alkohole wodorotlenowe: glycerol, sorbitol, < 10% glikol propylenowy.

O Substancje wielkocząsteczkowe pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego: glikozaminoglikany (kwas hialuro-nowy, siarczan chondroityny), kolagen, elastyna, DNA, liposomy.

O Alfa-hydroksykwasy w stężeniu 10%: kwas mlekowy, glikolowy, jabłkowy, cytrynowy, migdałowy.

□    Nawodnienie skóry poprzez wytworzenie okluzyjnego lipidowego filmu (okluzja powoduje redukcję TEWL):

O Mieszaniny lipidów, przede wszystkim tych, które znajdują się w szczelinach warstwy rogowej naskórka (cera-midy, cholesterol, inne glikolipidy).

O Preparaty składające się z substancji natłuszczających i nawadniających: emulsja w/o (bardziej tłusta), emulsja o/w (mniej tłusta) oraz emulsja o/w/o, emulsja w/o/w.

O Emulsje zawierające w fazie olejowej węglowodory (wazelinę, parafinę, perhydroskwalen).

O Silikony .(masy krzemowe).

O Naturalne oleje roślinne i zwierzęce (bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe: kwas linolowy, kwas gama-li-nolenowy, kwas arachidonowy).

O Alkohole tłuszczowe (cetylowy, stearynowy, palmitynowy).

O Woski (estry kwasów tłuszczowych i długołańcuchowe alkohole).

O Lanolina (podwójne właściwości okluzji i nawilżania).

O Leczenie nadmiernego rogowacenia poprzez stosowanie substancji keratolitycznych: o Alfa-hydroksykwasy w stężeniu 30-70%: kwas mlekowy, glikolowy, jabłkowy, cytrynowy, migdałowy, o Beta-hydroksykwasy: kwas salicylowy.

O Propylen glikolu w stężeniu powyżej 40%. o Mocznik w stężeniu powyżej 10%_;

Suchość patologiczna:

□    Pielęgnacja jw.

□    Leczenie:

O Kortykosterydy.

O Retinoidy.

O Wielonienasycone kwasy tłuszczowe.

Piśmiennictwo

[1]    Braun-FalcoO., PlewigG., Wolff H.H.’, Burgdorf W.H.C.: Dermatologia. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2002.

[2]    Raszeja-Kotelba B., Bohdanowicz D.: Problemy dermatologiczne okresu starzenia się. Post. Derm. iAlerg., 2002; 3:161-165.

[3]    Bernstein E., Uitto J.: The effects of photodamage on derma extracellular matrix. Clinics of Dermatology, 1996; 14:143-151.

233

Dermatologia dla kosmetologów