skanuj0002 5

ZASADY OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ.

Mgr inż. Wacław Łucyk

WSTĘP.

Przedstawiono syntetycznie zasady ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia. Rysunek 1-szy ilustruje podział środków ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych w środowiskach pracy i w pozostałych środowiskach. Na rysunku 2-gim przedstawiono środki ochrony zbiorowej w instalacjach elektrycznych nn. Starano się uporządkować stosowane terminy i eliminować ich różne znaczenia. Nie uzasadniano przyjętej terminologii; poleca się m.in. opracowanie dr. inż. Edwarda Musiała (z Politechniki Gdańskiej) [7] m.in. piszącego: „Mozolnie, przez dziesięciolecia, najwybitniejsi polscy elektrycy tworzyli polską terminologię”. Warto również zacytować nieżyjącego już prof. M. Mazura: „Słownictwo techniczne od dawna już przestało być wyłącznie sprawą kultury językowej. Obecnie jest ono przede wszystkim narzędziem pracy, od którego wymaga się nie mniejszej dokładności niż od narzędzi materialnych”. [Mazur M.: Terminologia techniczna. WNT, Warszawa, 1961.] -cytat za Musiał E. [9],

Terminologia jest kluczem do rozumienia każdego zagadnienia, w tym również, a może przede wszystkim, zrozumienia istoty ochrony przeciwporażeniowej - ochrony ratującej życie.

Ochrona przeciwporażeniowa oznacza ochronę ludzi i zwierząt przed porażeniem prądem elektrycznym; wyróżniamy działania psychologiczne i działania fizyczne. Przykładowo, działanie psychologiczne wywołują elektrycy, od lat stosujący „dotknięcie wierzchem dłoni”, którym dopuszczający przekonuje podświadomość kierownika zespołu o braku napięcia na części czynnej urządzenia elektrycznego, pomimo iż bezpośrednio przed tym dotknięciem udowodnił brak napięcia odpowiednim wskaźnikiem (przekonał jedynie świadomość kierownika zespołu). Również cały cykl szkoleń opiera się na działaniach psychologicznych. Działania fizyczne to wykorzystywanie środków technicznych, tj. środków ochrony zbiorowej, środków ochrony indywidualnej oraz środków organizacyjnych, które precyzują odpowiednie akty prawne, m.in. [1], [2].

„Części czynne to części obwodu elektrycznego przeznaczone do pracy pod napięciem.

Części przewodzące: części przewodzące dostępne i części przewodzące obce.

Części przewodzące dostępne to metalowe obudowy bądź korpusy urządzeń elektrycznych, a także metalowe powłoki, pancerze, ekrany i żyły zewnętrzne wszelkich przewodów i kabli: elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych, telewizji kablowej itp., do których przyłącza się przewód ochronny PE.

Części przewodzące obce to części metalowe nienależące do instalacji elektrycznej, które do rozpatrywanego pomieszczenia (lub miejsca) mogą z zewnątrz wprowadzić określony potencjał (zwykle potencjał ziemi). Sąto części przechodzące przez różne pomieszczenia i/lub kondygnacje budynku:

- filary i dźwigary metalowej konstrukcji budynku,

- zbrojenie betonu,

- metalowe konstrukcje wsporcze ścian osłonowych,

- metalowe rury (wodociągowe, ogrzewcze, gazowe),

- metalowe przewody wentylacyjne, klimatyzacyjne, dymowe, i spalinowe,

- przewodzące podłogi i ściany.

Takie części podlegają połączeniom wyrównawczym głównym i miejscowym.

Częściami przewodzącymi obcymi nie są części, które nie mogą wnieść potencjału z zewnątrz, bo w całości znajdują się w rozpatrywanym pomieszczeniu (lub innym miejscu):

“ np. metalowa półka lub szafka itp. o ile nie sąpołączone z metalową konstrukcją lub zbrojeniem budynku,

“ wanna metalowa niepołączona z metalową konstrukcją lub zbrojeniem budynku ani z żadnym metalowym rurociągiem,

- metalowe krany i zawory na izolacyjnych rurach wodociągowych i innych, metalowe grzejniki przyłączone do izolacyjnych rur grzewczych.

Jeżeli te części w sposób naturalny nie mają potencjału ziemi, nadawanie go przez przyłączenie uziemionego przewodu wyrównawczego zwiększa zagrożenie porażeniem.” [6; s. 242-244]