skanuj0004

Rys. 2. „Robienie nóżek"^- na szkiełku przykrywkowym

krywkowym moZna dowolnie zmniejszać przez lekki nacisk na szkiełko przykrywkowe. W ten sposób między dwoma szkiełkami można ostrożnie przytrzymać małe, ruchliwe obiekty (np. Voluox) tak, aby nie wypłynęły poza pole widzenia mikroskopu. Do sporządzania nóżek zamiast mieszaniny wazclinowo-parafinowej można użyć czystej wazeliny lub plasteliny.

Wymiana roztworów pod szkiełkiem przykrywkowym. Pod wpływem oddziaływania określonych roztworów żywe obiekty najczęściej obumierają z równoczesnym uwydatnieniem się niektórych struktur. Aby roztwór taki wprowadzić, należy małą jego kroplę umieścić obok szkiełka przykrywkowego tak, żeby lekko dotykała brzegu, a z przeciwnej strony przyłożyć pasek bibuły filtracyjnej. Bibuła wysysa roztwór znajdujący się pod szkiełkiem (rys. 3). równocześnie z przeciwległego brzegu napływa pod sxkie!ko nowo dodany roztwór. Trzeba to wykonać z dużą ostrożnością, nie można dopuścić do zetknięcia się roztworu z obiektywem mikroskopu, aby go nie uszkodzić. W ten spo-

sób można np. wprowadzić roztwór jodu dla wykrycia obecności skrobi (str. 267) lub kwas octowy dla lepszego uwidocznienia jądra komórkowego.

MIKROKULTURY

Mikrokultury zakładamy wtedy, gdy żywy obiekt ma być badany przez dłuższy okres. Proste obserwacje nie wymagają specjalnych urządzeń. Gdy badania nie mają trwać zbyt długo, można materiał umieścić po prostu w wodzie pomiędzy szkiełkiem przykrywkowym a normalnym szkiełkiem przedmiotowym. W przypadku badania organizmów heterotroficznych należy zaopatrzyć je w dostateczną ilość tlenu, przez wytworzenie w wodzie możliwie dużej ilości pęcherzyków powietrza, choćby miały one przeszkadzać nieco podczas obserwacji. Uzyskuje się to puszczając trzymane poziomo szkiełko przykrywkowe na kroplę wody z wysokości około l cm.

Inną prostą metodą umożliwiającą utrzymanie przy życiu przez dłuższy czas, bez większych uszkodzeń, części roślin w preparacie mikroskopowym jest zamykanie obiektów w oleju parafinowym, o którym już wspomniano. V/ sprzyjających warunkach żywe komórki można w ten sposób przetrzymywać bez zmian przez 1 dzień.

Kropla wisząca. Badania dłużej trwające przeprowadza się w specjalnych komorach dla kultur, przy czym bardzo popularne są kultury na szkiełkach przedmiotowych z wgłębieniem (rys. 4). Materiał umieszcza się w możliwie płytkiej kropli pożywki na szkiełku przykrywkowym. Musi ono być nieco większe od wgłębienia w szkiełku przedmiotowym. Aby uniknąć skraplaniu pary wodnej, wgłębienie powleka się bardzo cienką warstewką wody lub 1% roztworem żelatyny. Następnie szkiełko przykrywkowe kładzie się kroplą w dół nad wglębioniem w szkiełku przedmiotowym. Kropla musi być tak wymierzona, aby w żadnym miejscu nie dotykała ścian wgłębienia. Zawsze pomiędzy kroplą a szkiełkiem przedmiotowym powinna być przestrzeń wypełniona powietrzem.

Kultury takie należy zabezpieczyć przed szybkim wysychaniem. Przed nałożeniem szkiełka przykrywkowego na brzegi wgłębienia nakłada się pierścień z mieszanki parafinowo-wazelinowej szerokości około 2 mm i 1 mm wysokości. Na tym pierścieniu umieszcza się szkiełko przykrywkowe kroplą w dół, lekko przyciskając je igła prepara-cyjną, Na takich preparatach doskonale można śledzić pączkowanie drożdży lub podział bakterii.

Przy wyborze sżkiełek przedmiotowych z wgłębieniem (lczką| należy zwrócić uwagę, że najgrubsze z nich mają największe wgłębienia, zatem mogą zmieścić największe krople. Jednakże przy ich użyciu nie

23