Spełnia on kilka funkcji:
- Jest jedynym bankiem, który-zajmuje się emisją papieru (pieniądza papierowego). W Polsce tylko NBP ma takie upoważnienia.
- gromadzenie rezerw banków komercyjnych i udzielanie tym bankom pożyczek.
- prowadzi obsługę kasową rządu tzn. rozdysponowuje środkami np. z budżetu państwa, finansowanie deficytu budżetowego
- dokonuje rozliczeń sald z innymi państwami '
- ma uprawnienia do ustalania kursu walutowego
- prowadzi również operacje otwartego rynku - skup i sprzedaż papierów wartościowych
- ustala rezerwą
- ustala tzw. stopę dyskontową
- sprawowanie nadzoru bankowego - banie centralny sprawuje kontrolę nad działalnością banków handlowych, kiedy one mają złą sytuację finansową może wprowadzić w tych bankach tzw. proces naprawczy - „ uzdrawianie” sytuacji finansowej banków. Gdy sytuacja w bankach komercyjnych jest bardzo zła ma uprawnienia do postawienia banku handlowego w stan likwidacji.
-ma uprawnienia do nadawania koncesji na tworzenie nowych banków Instrumenty banku centralnego
- stopa, która jest ustalana przez radę polityki pieniężnej, ustalanie wysokości rezerwy obowiązkowej banków handlowy eh w banku centralnym. O ustalaniu tzw. kursu walutowego
(tj. ilość jednostek waluty krajowej w stosunku do jednostki waluty wymiennej np. Euro =
4.15 zł, 1 $ USB = 3.10 zł). Kursy walut ulegają zmianie każdego dnia.
- operacje twardego rynku
- operacje refinansowe
- ustalanie pułapów* kredytów
kredytowej:
- manipulowanie stopą dyskontową inaczej %-ową Banku centralnego
- określanie wysokości rezerw obowiązkowych w bankach handlowych i w banku centralnym
- operacje otwartego tynku
Jeżeli bank centralny podwyższa stopę procentową to powoduje to podrożenie kredytów. Są one droższe. Tym samym banki handlowe mniej takich kredytów udzielają co powoduje obniżenie koniunktury’ w gospodarce.
Natomiast obniżenie stopy procentowej powoduje potanienie kredytów, kredyty są udzielane
w więkrzych rozmiarach, co powoduje pobudzenie koniunktury w gospodarce.
Jeżeli podwyższy się wysokość rezerw obowiązkowych banków handlowych w banku centralnym banici handlowe tym samym będą posiadały mniej środków do przeznaczenia na kredyty. Spowoduje to osłabienie koniunktury w gospodarce. Natomiast zmniejszenie wysokości rezerw banku handlowego w centralnym spowoduje, że banki handlowe będą .miały więcej środków do przeznaczenia na kredyty a to z kolei podniesie koniunkturę w gospodarce.
14