skanuj0015

Ocena wieku zarodka

Oias su tYgoiintocii od fnomenhj zapłodnienia

W praktyce położniczej czas trwania Ciąży liczy się od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Przy tym sposobie określania wieku płód jest zwykle o 14 dni starszy niż' przy określaniu wieku według czasu owulacji. Można również okieślać wiek płodu, posługując się datą stosunku, przy czym jest on wówczas zbliżony do ■wieku określonego wg czasu owulacji (różnica ?—3 dni). Najlepiej byłoby określać wiek pło-

Koh-JÓJk.!} . ^

jajowa    1 rt

\ Rozmiar tzec7ywfsty

du wg daty zapłodnienia, ale nie można jej nigdy określić dokładnie. Płód mógłby być wówczas nawet o 4 dni młodszy w porównaniu z wiekiem określonym wg daty stosunku.

Życie wrtwnątrzniaciczne obejmuje 3 okresy, jaja płodowego (pierwsze 3 tygodnie), zarodkowy (do końca 8 tygodnia) i płodowy (od końca 8 tygodnia du końca ciąży).

Okres jaja płodowego obejmuje, powstawanie blastocysty, wytworzenie się błon płodowych i zarodka do okiesu przedsnmitarnego. W ciągu pierwszych 3—4 dni zarodek jest przenoszony przez jajowód, zachodzi w tym czasie bruzdkowanie do etapu moru)i._W 7—3 dniu odbywa się implantacjo w stadium wczesnej blastocysty. Około 14 dnia zatodek znajduje się w okresie przedsomitarnym i składa się z dwuwarstwowej tarczki zarodkowej ze struną grzbietową, węzłem Hcnsenn. smugą pierwotną i z błony stekowej- Około 21 dnia zarodek wkracza w okres somitarny. Jest wówczas trójwarstwową tarczką w kształcie gruszki¹ z zaznaczoną płytką i rynienką nerwową oraz tworzącymi się hałdami głowowym i ogonowym.

Okres zarodkowy zaczyna się w momencie powstania pierwszych sornitów, które tworzą się dalej w ciągu 10 dni. W tym okresie uformowaniu ulegają fałdy: głowowy, ogonowy i boczne; kolejno powstają somity. ich liczba jest ważnym wskaźnikiem rozwoju zarodka.

W stadium 7 sornitów ulega zamknięciu cewa nerwowa i rozszerza się w odcinku głowowym. W stadium 10 sornitów wyróżnia się wyraźnie trzy pierwsze rozszerzenia mózgowe (cewy nerwowej). Zamykanie się cewy nerwowej postępuje w kierunku doogonowym poza obszar sornitów i w doglowowym do środka obszaru mózgowego. Cewa nerwową pozo staje otwarta w obrębie przedniego i tylnego kanału nerwowego. Błona gardłowa stadowi dno jamy gębowej; jest ona połączona i gło-. wowym odcinkiem płyty nerwowej (później z pęcherzykiem przodomóztjbwia) i od doiu z uwypukleniem worka osierdziowego. Z boków jama gębowa jest ograniczona przez uwypuklenia (wyrostki żuchwowe) pierwszego tuku skrzelowego. W miarę rozwoju innych wyrostków tego luku worek osierdziowy jest przesuwany niżej.

W stadium 14 sornitów kanały nerwowe są już bardzo niewielkie, natomiast fałdy rozwijają się znacznie, tak że można już wytóżnić szeroki owalny pępek. Poniżej I luku skrzelowego, który ogranicza jamę gębową, znajduje się szeroka pierwsza bruzda skrzelowa. Dalej powstaje drugi luk skrzefowy (gnykowy) i nieco węższa druga bruzda skrzelowa. W okolicy grzbietowej na wysokości ii tuku powstaje zgrubienie ektodermąlne; jest "to miejsce, gdzie wytworzy się ucho -— zawiązek błędnika blo-niastego.. Wkrótce ta . wyniosłość zagłębi -się

Ksztatt i rozmiary zarodka

3 tygodnie PocSrliek 4 tygodnia . 3 y tygodnia 7 somiićw    10 sornitów    _u sorłlitóvv

Początek fi fygodnła

10 tum

13 7 ^mm

4 ivoodnje    4y-LvoocJnia

25 somUciw    _r

30 mm

j powstanie w tym miejscu dołek i. pęcherzyk uszny.

Przy końcu okresu somitarnego kanały nerwowe zamykają się i rozwój laldów jest zakończony;'Widoczny jest dobrze ograniczony pępek, sznur pępkowy i ogon. Zarodek ma charakterystyczny kształt przecinka'z zaznaczonymi' krzywiznami zarodka. Po wytworzeniu się luków skrzeiowych pęcherzyk uszny zagłębia się w mezenchytnę i przestaje być widoczny na powierzchni ektodermy. Pod ektodermą uwypuklają się wypukłości przodomózgowia'— pęcherzyki oczne, z których powstaną siatkówki.

Po przekroczeniu okresu somitarnego zmiany w kształtach zewnętrznych następują dużo wolniej. Rozpoznanie dokładnego wieku zarodka należy oprzeć na dacie ostatniej miesiączki łub dacie stosunku. Ponieważ wiadomości na ten temat są często nieosiągalne, można spróbować określić wiek zarodka w przybliżeniu na podstawie pewnych wymiarów i ogólnej budowy zarodka. Bierze się poć) uwagę następujące wymiary; czaszkowo-pię-towy (pozycja stojąca), czaszkowo-pośladko-■wy (pozycja siedząca) i karkowo-pośladkowy, w przypadku nadmiernego zgięcia szyjnego. Dla przykładu wymiar czaszkowo-puśladkowy przy końcu okresu somitarnego wynosi 6 mm, a w piątym tygodniu 8 mm. Rozmiar ten do ósmego tygodnia wzrasta ó 1 mm dziennie, a później o 1,5 mm. Wartość tego wymiaru do 5 miesiąca ciąży można obliczyć z.wzoru: (wiek w miesiącach)² ~ długość w cm.-W późniejszych miesiącach:.wiek w miesiącach.* 5 ~ - długość w cm..

W czasie drugiego miesiąca pierwotna krzy-' wizna zarodka jest stopniowo modyfikowana przez wzrost układu nerwowego z rozwojem krzywizny szyjnej, mostowej i śródmózgowia oraz uwypuklenia przodomózyowia. Uwypuklenia powierzchni nad surmiami stają się mniej wyraźne i w końcu przestają być widoczne. Nieco ku tyłowi od osierdzia pojawiają się zawiązki kończyn górnych i trochę później zawiązki kończyn dolnych poniżej przyczepu sznura .pępkowego. Wprawdzie zawiązki wszystkich kończyn pojawiają się jako stożkowe wypukłości nieco spłaszczone w płaszczyźnie brzuszno-grzbietowej, to jednak zawiązki górne są bardziej zaawansowane . w rozwoju. Wkrótce pojawiają się przewężenia ogranicza jące trzy główne segmenty kończyn, po nich pojawiają się zawiązki palców w postaci promienistych wypustek połączonych grubą.błoną. W ciągu dwóch miesięcy zawiązki palców są rozdzielone. Łuk gnykuwy powiększa się i jego brzeg dolny pokrywa następne luki i graniczy z wyniosłością osierdziową, tworząc w ten sposób gładki zarys S2yi. Na brzegach pierwszej bruzdy, skrzelowej powstaje kilka wyniosłości, które łączą się i tworzą ucho zewnętrzne. .

Postęp w rozwoju mózgu i głowy, zmiana krzywizny szyi, postęp w uwstecznianiu ogona, rozwój twarzy i oczu,, które następują po upływie dwóch miesięcy, nadają zarodkowi charakterystyczny ludzki kształt.

W okresie płodowym i po urodzeniu charakterystyczny. jest już. tytko wzrost i zmiana proporcji (str. 130). a nie powstawanie nowych kształtów.    .......