9. Płaszczyzny stosunków międzynarodowych
, a) kryterium przynależności przedmiotowej:
-J - stosunki polityczne np. stos. dyplomatyczne
- stosunki gospodarcze np. wymiana handlowa, stos, transportowe.
- stosunki kulturalne,
- stosunki wojskowe
- stosunki prawne itp.
b) kryterium historyczno - przedmiotowe (R. Bierzanek):
- typy historyczne:
• stosunki między państwami - miastami w starożytnej Grecji,
• stosunki w okresie rzymskim,
•stosunki w ramach średniowiecznej rodziny narodów chrześcijańskich,
•stosunki między państwami pozaeuropejskich kultur i cywilizacji
- typy współczesne :
• klasyczny - od połowy XVII w do rosyjskiej rewolucji październikowej,
• stosunki miedzy państwami o różnych ustrojach - integracja państw o podobnych ustrojach.
c) kryterium klasowe:
- typ feudalny -stosunki między państwami o ustroju feudalnym
- typ kapitalistyczny - stosunki między państwami kapitalistycznymi
- typ socjalistyczny - stosunki między państwami socjalistycznymi
- stany mieszane przejściowe np. typ kapitalistyczno - socjalistyczny
d) kryterium przedmiotowe wg. W.Morawieckiego:
- typ rywalizacji - różnica bądź antagonistyczne przeciwności interesów państw miedzy państwami. Prowadzą do sporów i konfliktów międzynarodowych
- typ współpracy- zgodność interesów miedzy państwami, prowadząca do ich zbieżności bądź wspólnoty.
10. Jakie są globalne problemy MSP.
- groźba zniszczenia ludzkości - broń atomowa,
- terroryzm międzynarodowy - zagrożenie
- ekologiczny - niszczenie środowiska naturalnego
- demograficzny- szybki przyrost ludności
- wyżywienie ludzkości - głód w krajach słabo rozwiniętych - problem PN -PD
- wyczerpanie się zasobów naturalnych - energia
11. Etapy rozwoju MSP po II wojnie światowej - 7: aj / etap:
- zakończenie konfrontacji zbrojnej (II wojny światowej)
- ukształtowanie się ładu jałtańsko - poczdamskiego (1945):podział Europy na dwie strefy wpływów, podział Niemiec i Autrii
- 'wypracowano podstawowe zasady statutu przyszłej ONZ (konferencja w Dumbarton Oaks), KNZ (konferencja w San Francisco IV-V11945)
b )ll etap:
- rozpad koalicji, początek nowej konfrontacji (1946-1947)
- spory między dotychczasowymi aliantami rozpoczęły się na tle reparacji wojennych dla ZSRR, dalszego losu zagłębia Ruhry i Saary, oraz likwidacji przemysłu zbrojeniowego Niemiec
- konferencja paryska ministrów spraw zagranicznych (kwiecień-lipiec 1946) nie przyniosła w tej sprawie efektów
- ZSRR odmówił opuszczenie PN Iranu
- propozycja USA zjednoczenia Niemiec
- spór pomiędzy USA a ZSRR o cieśniny czarnomorskie -powstanie Bizonii (ze stref okupacyjnych W, Brytanii i USA)
- moskiewska konferencja „wielkiej czwórki” i odrzucenie przez ZSRR planu marshala.
c) III etap:
- konfrontacja systemowa (zimna wojna) - podział na dwa bloki (1948-1954)- początek to przemówienie Churchila w Fulton i Bymesa w Stuttgarcie
- pierwszy kryzys to radziecka blokada Beriinu Zachodniego (od 30.06.1948)
- 21.09.1949 r, proklamowano powstanie RFN
- uchwalenie konstytucji NRD
- po wojnie domowej pomiędzy armią Mao Ze-donga , a Czang Kaj-szeka proklamowano powstanie Chińskiej Republiki Ludowej
- wojna koreańska
- RFN przyjęta do NATO
- anulowanie przez ZSRR 7 sojuszy z Wlk. Brytanią i Francją
- konferencja ministrów spraw zagranicznych krajów socjalistycznych Europy (maj 1955) - utworzenie Układu Warszawskiego - pakt militarny umacniający zależność tych krajów od ZSRR
d) IV etap ;odprężenie
• kształtowanie się równowagi sił i Stachu w stosunkach Wshód - Zachód (1955-1978)
- Początek to konferencja w Genewie na temat zakończenia wojny w Indochinach, Niepodległość Losu i Kambodży i podział Wietnamu wzdłuż 17 równoleżnika .
- przejęcie władzy w ZSRR przez Chruszczowa - zainicjowanie polityki normalizacji z Jugosławią i Zachodem.
- ZSRR zapoczątkował proces destalinizacji i nowy etap zbrojeń wystrzeliwując w kosmos pierwszego satelitę ziemii , rakiety balistyczne ,broń H (eksplozja w 1961 na Nowej Ziemi).
- Amerykanie odpowiadają stworzenie rakiet Trydent i produkcji bomby wodorowej
- układ moskiewskie VI11963 przerywa wyścig zbrojeń, podpisano układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
- zestrzelenie szpiegowskiego U-2 nad Świerdłowkiem
- blokada Berlina Zachodniego 1961
- kryzys karaibski 1962
- interwencja w Czechosłowacji 1968
- proces dekolonizacji -1945 było 71 państw
- 1950 - pojawienie nowych 12 państw
-1951-1960 - niepodległość uzyskało nowych 29 państw