obocznego, potem stopniowo w kierunku martwicy, przesuwa się pas szary, lub szarobiafy, złożony z komórek fagocvtamvch. granulocytów i leukocytów. W obumarłej tkance uwalniają się enzymy lizosomalne, a ponadto granulocyty wnikając w martwicę dostarczają również enzymów litycznych, które powodują stopniowe rozpuszczanie i rozmiękanie obumarłej tkanki (ramolitio s. emol-litio). Proces może przebiegać w warunkach jałowych (ramolitio aseptica) lub przy współudziale bakterii, które znajdują w tkance martwiczej dogodne warunki do namnażania (ramolitio septica). Od strony naczyń obocznych zaczynąją pojawiać się z czasem komórki tkanki łącznej, które stopniowo wypełniają powstały ubytek. Jeśli proces resorpcji jest sprawny, a odbywa się on głównie przez naczynia chłonne i trwa dwa - trzy tygodnie, następuje naprawa uszkodzenia przez rozwój tkanki łącznej ziaminowej, co jest widoczne w postaci blizny pozawałowej (cicałrix post infarctum). Proces naprawy nazywamy organizacją zawału (oreamsatio infarctus). Przebieg naprawy nie zawsze ma tak korzystny dla pacjenta przebiegi Rozmiękanie obumarłych tkanek może przebiegać bardzo wolno, proces wytwórczy zaś pojawia się dość szybko, co doprowadza do otoczenia obumarłej tkanki pasem tkanki ziaminowej (seąuestratio). Proces ten może być poprzedzony odkładaniem się soli wapnia w martwicy, mówimy wówczas o zwapnieniu zawału (calcificaticLinfaretus).
Należy przyjąć, że najkorzystniejszymi zejściem zawału jest organizacja, czyli powstanie blizny pozawałowej, która zapewnia ciągłość narządu. Funkcjonowanie uszkodzonego narządu jest jednak osłabione. Czasami w mięśniu sercowym zdarza się, że ciśnienie krwi powoduje uwypuklenie osłabionej ściany serca, która w niekorzystnych warunkach może nawet pękać, co doprowadza do napełnienia się krwią worka osierdziowego, czyli tamponady serca, i natychmiastowej śmierci.
Spotykane są również zawały, gdy martwica jest przepojona krwią, i wówczas jest czerwona. Zawały takie są nazywane czerwonymi lub krwotocznymi (infarctus ruber s. haemorrhagicus) i występują w płucach, wątrobie i śledzionie. Ichpo wstanie jest związane z istnieniem podwójnego ukfwienla narządu, ti. czynnościowego i odżywczego* W jednym z tych układów, pod wpływem różnych czynników, dotrftó<Iźi do przekrwienia bjęrnego, zastoinowego, natomiast w układzie odżywczym - do niedrożności naczynia tętniczego. Niedrożność w naczyniu prowadzi do powstania martwicy tkanki, wokół której rozwija się dodatkowo przekrwienie oboczne. Przez pewien czas dochodzi do cofania się krwi z naczyń objętych przekrwieniem zastoinowym i obocznym do ogniska martwiczego, a nawet wtłaczania jej tak długo jak to jest możliwe. Zawały takie w płucach są nazywane nadzianką krwawą. Rozpoznanie świeżych zawałów, bezpośrednio po powstaniu, w przekrwionych zastoinowo płucach jest dość trudne-. -Dopiero po 213 dniach rozwija się reakcja odczynowa organizmu, co ułatwia diagnozę. Zejście zawału krwotocznego jest takie samo jak bladego.
93