Zawał jest to martwica tkanki spowodowana niedrożnością naczynia krwionośnego, anatomicznie lub czynnościowo końcowego. Z definicji tej należy wnioskować, że główną rolę odgrywają w tym przypadku naczynia tętnicze, ale trzeba pamiętać, że zawał może powstać pod wpływem zaburzeń w krążeniu żylnym. Ponadto martwica powstaje szybko i obejmuje ograniczony obszar narządu. Kształt i wielkość zawału będą więc zależały od średnicy niedrożnego naczynia i jego umiejscowienia w narządzie. W narządach ukrwionych naczyniami końcowymi nie ma możliwości rozwoju krążenia obocznego, zastępczego, w miejscu ostrego niedotlenienia.
Naczynia końcowe rozgałęziają się w miąższu narządu dichotomicznie lub miotełkowato w kierunku obwodu narządu, w ten sposób obszar narządu ukrwiony przez określoną tętniczkę ma kształt stożka. Powstały zawał przybiera kształt stożka, wierzchołkiem zwróconego do niedrożnego naczynia, podstawą zaś na obwód narządu. Jedynie w grubych warstwach mięśnia sercowego oraz w płucach zawały przyjmują kształt owalny, czasami okrągły, a w mięśniu sercowym mogą mieć również kształt nieregularny.
91