Squash historia, zasady gry

ELŻBIETA KOWERDZ.IK.J — CHĄDZYŃSKA MACIEJ CHĄDZYŃSKI

Warszawa

MODA NA SQUASH

W sąuash gra się w pomieszczeniu zamkniętym, co uniezależnia od pory roku, dnia i zmian pogody. Dwóch stosunkowo słabo grających zawodników może mieć kilkadziesiąt minut radości z rywalizacji i zdrowej aktywności psycho-ruchowej.

BOISKO

Boisko składa się z:

a.    — podłogi o wymiarach 976 x 640 cm,

b.    — ściany przedniej o wymiarach 640 x 457 cm,

c.    — ścian bocznych o wymiarach 976 x 457 x 213 cm,

d.    — ściany tylnej o wymiarach 976 x 213 cm, Czerwone linie o grubości 5 cm na ścianach i podłodze oznaczają pole gry. Powierzchnia podłogi podzielona jest linią na dwie części: przednią i tylną. Część tylna podzielona jest z kolei na dwa jednakowe pola serwowe: lewe i prawe. Pola te mają wymiary 320 x 427 cm. W przednich rogach, po zewnętrznej stronie pól serwowych znajdują się miejsca serwu o wymiarach 160 x 165 cm, w których stojąc przynajmniej jedną nogą należy serwować. Ściana przednia podzielona jest na trzy części:

—    część górna o wysokości 274 cm,

—    część środkowa o wysokości 135 cm,

—    część dolna o wysokości 48 cm, (tzw. blacha). Pole gry na ścianach bocznych i ścianie tylnej

ograniczone jest liniami autowymi.

WYPOSAŻENIE. RAKIETKA I PIŁKA

Rakietka do sąuash’a przypomina swoim wyglądem rakietę tenisową. Jest jednak wiele cech, które znacz-

Co to jest squash?

Na to pytanie niewielu Polaków potrafiłoby odpowiedzieć. Jest to dyscyplina sportu znana na świecie od dziewiętnastego wieku, która w Polsce pojawiła się przed kilkoma laty.

Samo słowo — SQUASH — oznacza głuchy odgłos upadku (odbicia) miękkiego przedmiotu.

Jako dyscyplina sportu jest to gra dwóch, lub czterech graczy, rozgrywana na korcie (potocznie zwanym „klatką”), ograniczonym czterema ścianami. Do gry używa się rakiet i gumowej piłeczki.

Niewątpliwie sąuash wywodzi swe korzenie z tenisa. Już w osiemnastym wieku grało się w „pratenisa” i jego odmiany w angielskich więzieniach, skąd gra ta „powędrowała na wolność’-’.

Sąuash wywodzący się z Anglii rozwijał się powoli i dopiero od 1920 roku datuje się jego szybki rozwój. Powstał angielski związek sąuasha, opracowano przepisy i rozpoczęto regularne rozgrywki. Gra ta szybko rozprzestrzeniła się w krajach będących koloniami brytyjskimi. Tak też stała się grą światową.

W Polsce sąuash pojawił się w 1984 roku. Pierwszym miejscem, w którym dyscyplina ta zaistniała był British Country Club. Trudno jednak uważać ten klub za prekursora sąuash’a w Polsce, było to miejsce stworzone przede wszystkim dla brytyjskich dyplomatów i jednocześnie zamknięte dla ludzi z zewnątrz.

Miejscem prawdziwe ekspansji sąuash’a stał się klub sportowo rekreacyjny SPORT-MAGNUM, który powstał w lutym 1994 roku. Tam każdy może spróbować tej gry, mając do dyspozycji zarówno sprzęt, jak i instruktorów. Gra ta z dnia na dzień staje się bardziej popularna i zdobywa coraz większe rzesze zwolenników. Aby ją przybliżyć należy poznać podstawowe zasady i przepisy.

Sąuash jest grą bardzo dynamiczną, wymagającą intensywnej pracy dużych grup mięśniowych, ćwiczącą refleks, szybkość i koordynację nerwowo-mięśnio-wą.

nie ją od niej różnią. Masa rakietki do sąuasha nie przekracza 255,15 gram, zaś powierzchnia główki rakiety jest znacznie mniejsza od tej, którą gra się w tenisa. Te zasadnicze cechy decydują o tym, że rakietkę do sąuasha należy umieścić pomiędzy rakietą do badmintona i rakietą do tenisa.

Drugim elementem wyposażenia jest gumowa piłka o średnicy 41 mm i masie 28,35 g. Piłki są różnego koloru, lecz zawsze są oznaczone na swoim obwodzie małą kropką. Barwa tej kropki informuje o sprężystości (szybkości) piłki. Używa się czterech barw:

—    żółta (slow) — bardzo wolna,

—    czerwona (medium) — wolna,

—    biała (fast) — szybka,

—    niebieska (super fast) — super szybka.

W oficjalnych turniejach sąasha używa się piłkę z kropką żółtą. Początkujący gracze zaczynają od piłek szybkich.

GRA

Zawodnika rozpoczynającego grę ustala się na drodze losowania. Ma on możliwość wyboru kwadratu serwisowego. Jeżeli zawodnik utrzymuje cały czas prawo do serwu, obowiązuje go za każdym razem zmiana kwadratu serwisowego.

Serw uznany jest za poprawny, jeżeli gracz ma przynajmniej jedną nogę w kwadracie serwisowym. Stopa nie może dotykać linii kwadratu.

Piłka jest podrzucana jedną ręką w górę zaś drugą, trzymającą rakietę ,uderzana.

Piłka po odbiciu się od ściany przedniej musi trafić na przeciwne pole serwowe. Przed trafieniem na nie, może odbić się od ściany bocznej lub tylnej.

Po serwie piłka musi być odebrana przy pomocy rakietki i trafić w ścianę przednią (powyżej linii serwu, a poniżej górnej linii autowej), w część środkową. Przyjęcie serwu musi nastąpić przed powtórnym odbiciem się piłki od podłogi.

Serwis jest nieudany, jeśli piłka:

*    uderzy w ścianę poniżej linii serwisowej,

*    dotknie podłogi w pierwszym odbiciu przed tzw. krótką linią,

*    w pierwszym odbiciu dotknie podłogi po niewłaściwej stronie kortu.

PUNKTOWANIE

Punkty uzyskuje się, gdy piłka z podania przeciwnika:

—    uderzy poza linie autowe, lub w nie trafi,

—    trafi w „blachę” na ścianie przedniej, która wydaje charakterystyczny dźwięk, wykluczający pomyłkę, w ocenie zagrania,

—    odbije się dwukrotnie od podłogi, zanim zostanie odebrana.

Warunkiem poprawnego zagrania jest odbicie piłki o ścianę główną. Piłka może odbijać się dowolną ilość razy od ścian bocznych i tylnej, ale tylko raz może odbić się od podłogi, po uprzednim uderzeniu o ścianę główną.

1.    Mecz składa się z pięciu setów. Pomiędzy setami może być tylko 19 sekund przerwy.

2.    Istnieją dwa systemy punktacji: angielski — do 9 punktów w secie. Tylko zawodnik serwujący zdobywa punkt. Amerykański — do 15 punktów. Zawodnik, który nie serwuje, również może zdobyć punkt.

PRZESZKADZANIE PRZECIWNIKOWI

Podstawowym obowiązkiem gracza jest umożliwienie zagrania przeciwnikowi, tj. „oddania mu pola do gry do dyspozycji”, nie przeszkadzanie mu pod żadnym pozorem. Nie zawsze jest to możliwe, szczególnie w deblu. Istnieje zasada „let”. Jeśli gracz krzyknie „let” i zostanie to uznane przez sędziego, serwis lub zagranie jest powtarzane.

Niezgodne z przepisami jest zasłanianie ciałem piłki, która leci do przeciwnika.

Gdy, utrudnienie odebrania piłki jest nieumyślne, należy powtórzyć zagrywkę przez tego samego zawodnika i z tego samego pola serwisowego.

Zawodnik, który utrudnia sobie grę złym ustawieniem, nie może o to winić przeciwnika.

Jeśli piłka była zbyt trudna do odebrania, odbierający nie może zgłaszać pretensji do przeciwnika o utrudnianie gry.

Utrudnianie odebrania piłki jest błędem, powodującym utratę punktu.