Stymulacja 1

FORUM SPP

GLĄDOWE

ZNACZENIE WCZESNEJ STYMULACJI DOTYKOWEJ DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU

DZIECKA

Anna BEDNAREK

Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego WPiNoZ AM w Lublinie

W pierwszym okresie życia dziecko jest całkowicie zależne od swoich najbliższych opiekunów. Zarówno jego fizyczny jak i psychiczny rozwój w zasadniczy sposób jest uwarunkowany jakością opieki i kontaktów z rodzicami.

Dotyk jest najlepiej rozwiniętym zmysłem w pierwszych miesiącach życia dziecka. Stanowi on swoistą formę więzi międzyludzkich, ponieważ umożliwia łączność z drugim człowiekiem i najbliższym środowiskiem.

Noworodek i niemowlę odbiera aż 80% informacji z otaczającego świata za pośrednictwem dotyku. Tuż po urodzeniu, noworodek czuje się zagubiony i zdezorientowany lecz życzliwe ręce ludzkie natychmiast uspokajają go dając tym samym do zrozumienia, że nie jest on sam w nowym środowisku, przywracają zachwiane poczucie bezpieczeństwa i pozwalają bez lęku obserwować wszystkie nowe zjawiska. Jednak bliski cielesny kontakt z najbliższym otoczeniem (matka, rodzina) jest potrzebny noworodkowi nie tylko po to, aby nie doświadczał samotności. Jest faktem powszechnie znanym, że dzieci otoczone troskliwą czułością, tulone i pieszczone rozwijają się lepiej.

Badania przeprowadzone przez naukowców z kanadyjskiego Uniwersytetu McGill w Montrealu oraz kalifornijskiego Uniwersytetu w Berkeley dowodzą, że dotyk ma nie tylko znaczenie psychoterapeutyczne, ale uruchamia pewne mechanizmy neuroche-miczne stymulujące rozwój komórek nerwowych w korze mózgowej dziecka. Na skutek dotyku jego ciała przez inne osoby komórki nerwowe osiągają większe rozmiary i rozwijają liczne połączenia synaptyczne. Natomiast brak kontaktu dotykowego z najbliższym otoczeniem powoduje, że zostaje upośledzony rozwój połączeń synaptycznych, a także wytwarzanie hormonu warunkującego wzrost dziecka.

Eksperyment kanadyjskich naukowców polegał na obserwacji dwóch grup noworodków myszy, które otrzymywały ten sam rodzaj pożywienia. Jedna z tych grup zwierząt przez pierwsze trzy tygodnia życia cały czas przebywała z mysią matką, drugi: grupa była odłączona od mysiej matki oraz całkowici, pozbawiona jakiegokolwiek kontaktu dotykowegi z człowiekiem.

Dokonana po pewnym czasie analiza mózgow i, myszy z pierwszej grupy (tej która miała kontak z mysią matką) wykazała, w porównaniu z grup.. drugą znaczny wzrost w mózgu myszy stężenia gli kokortykoidów, hormonów sterujących przemianam metabolicznymi węglowodanów. Poziom glikokor-tykoidów w mózgu pozostał już nie zmieniony do końca życia zwierząt, a ich śmierć miała charaktei naturalny.

Wykazano również, że wzrost stężenia glikokor-tykoidów w mózgu istot żywych przyczynia się du redukcji odczuć stresujących, usprawnia pamięć i wydłuża średni czas życia, opóźniając jednocześnie występowanie zmian starczych w organizmach żywych. A zatem naukowcy z Montrealu i Berkeley twierdzą, że zarówno zwierzęta jak i ludzie poddawani we wczesnym okresie życia matczynym pieszczotom żyją dłużej, w mniejszym stopniu podlegają stresom i charakteryzują się wyższym poziomen¹ inteligencji.

Dla doktora Saula Schanberga z Północnej Karoliny w USA wyniki badań kanadyjskich naukowców nie stanowią zaskoczenia. Dr Schanberg obserwował dwie grupy wcześniaków przebywających w inkubatorach. Jedna z tych grup była poddawana pewnym zabiegom, które polegały na delikatnym masażu pleców, lekkich obrotach głowy oraz ćwiczeniach ruchowych rąk i nóg (3 do 4 razy dziennie) wykonywanych przez matkę. Drugą grupę stanowiły wcześniaki, wobec których wykonywano tylko podstawowe działania pielęgnacyjne dotyczące karmienia, pielęgnacji ciała, ewentualnie podawania leków. Wszystkie, powyżej wymienione czynności, były wykonywane przez pielęgniarki.