JÓZEF STANEK
Jastrzębie Zdrój
\\/ procesie nauczania różnych form sportu i dyscyplin na lekcjach ' ' wychowania fizycznego w szkole oraz przy selekcji do sekcji sportowych działających w ramach SKS nauczyciel powinien sprawdzić szczegółowo wszystkie cechy motoryczne uczniów. Do pomiaru cech motorycznych zazwyczaj stosujemy testy. Test sprawności fizycznej pozwala na ocenę ogólnej sprawności fizycznej oraz umożliwia wnioskowanie o stopniu rozwoju poszczególnych cech motorycznych. Ułatwia świadome kierowanie rozwojem cech motorycznych w procesie szkolnego wychowania fizycznego.
Szybkość, zwinność, siła, moc, gibkość i wytrzymałość to najważniejsze składniki ogólnej sprawności fizycznej.
Zwinność określana jest jako zdolność opanowania nowych ruchów i szybkiego dostosowania działalności ruchowej do nowych zmieniających się warunków. To umiejętność dokładnego i szybkiego zmieniania kierunków. Zależy od koordynacji ruchów oraz ruchliwości procesów nerwowych.
Do pomiaru zwinności możemy zastosować próby z testu Denisiuka, kopertą ii. Stosując w swojej pracy pomiar zwinności za pomocą wymienionych testów napotykałem na pewne utrudnienia w niedokładnym wykonaniu biegu na „czworakach” w teście Denisiuka oraz mylenie kierunku biegu podczas biegu po kopercie.
Znacznie prostszy do wykonania i o dużej zmienności ruchów lokomocyjnych do pomiaru zwinności proponuję test „Z - 20”.
„Z” oznacza zwinność w tej nazwie testu, a „20” to długość toru przeszkód czyli 20 metrów. W celu ułożenia toru zwinnościowego potrzebne są cztery tyczki wysokości 120 centymerów z podstawkami i zakończone chorągiewkami oraz materac gimnastyczny.
Próba zwinności polega na pokonaniu toru przeszkód długości całkowitej 20 metrów. Start z pozycji wysokiej, bieg slalomem pomiędzy trzema chorągiewkami, przewrót w przód na materacu, obiegnięcie wkoło chorągiewki oraz na końcowym 5-cio metrowym odcinku bieg w podporze tyłem tzw. „konik polny”.
Zalety tej formy sprawdzania zwinności to proste formy ruchu przy dużej zmienności poruszania się, duża szybkość poruszania się i bezpieczeństwo nie powodujące zagrożeń powodujących wypadki. Test został sprawdzony podczas wykonywania prób zwinnościowych przez uczniów klas licealnych od I-IV.
POMIAR ZWINNOŚCI UCZNIÓW Z KLAS I - IV SZKOŁY PONADPODSTAWOWEJ (ZESPÓŁ SZKÓŁ nr 2 JASTRZĘBIE ZDRÓJ).
Do pomiaru zwinności uczniów (dziewcząt i chłopców) klas I-IV szkoły ponadpodstawowej o różnych profilach nauczania (LO, LZ, LE i LH) na lekcjach wychowania fizycznego zastosowałem trzy rodzaje prób. Na tej samej lekcji po dokładnej rozgrzewce zwinnościowo-gibkościowej grupę uczniów kolejno poddawałem próbom zwinnościowym z tekstu Denisiuka, na torze skonstruowanym według własnego pomysłu tzw. „Z-20” oraz w biegu po kopercie. Warunki do przeprowadzenia próby były jednakowe jeżeli chodzi o podłoże (podłoga z parkietu), temperatura powietrza w sali 22 stopnie Celsjusza. Przerwy pomiędzy wykonywaniem poszczególnych prób
Schemat toru zwinnościowego „Z - 20”
Widok z boku:
Tabela 1: Dziewczęta.
Klasa |
Wyniki i ocena | |||
Celujący |
Bardzo dobry |
Dobry |
Dostateczny | |
I |
9,50 i niż. |
9,51-10,99 |
11,00-12,99 |
13,00 i wyż. |
II |
9,45 i niż. |
9,46-10,90 |
10,91-12,89 |
12,90 i wyż. |
III |
9,40 i niż. |
9,41-10,80 |
10,81-12,79 |
12,80 i wyż. |
IV |
9,30 i niż. |
9,31-10,70 |
10,71-12,69 |
12,70 i wyż. |
Tabela 2: Chłopcy.
Klasa |
Wyniki i ocena | |||
Celujący |
Bardzo dobry |
Dobry |
Dostateczny | |
I |
8,30 i niż. |
8,31-10,00 |
10,01-12,30 |
12,31 i wyż. |
II |
8,20 i niż. |
8,21- 9,90 |
9,91-12,20 |
12,21 i wyż. |
111 |
8,10 i niż. |
8,11- 9,80 |
9,81-12,10 |
12,11 i wyż. |
IV |
8,00 i niż. |
8,01- 9,50 |
9,51-12,00 |
12,00 i wyż. |
Tabela 1: Dziewczęta.
Klasa |
Ilość uczniów sprawdź. |
Rodzaj próby i średnia (•*) | ||
•x T. Denisiuka |
« Z-20 |
« Koperta | ||
i |
60 |
15,96 |
11,44 |
24,90 |
ii |
49 |
16,00 |
11,84 |
25,03 |
ni |
51 |
15,23 |
11,58 |
24,79 |
IV |
44 |
15,70 |
11,41 |
25,45 |
Tabela 2: Chłopcy.
Klasa |
Ilość |
Rodzaj próby i średnia (•*) | ||
sprawdź. |
« T. Denisiuka |
* Z-20 |
« Koperta | |
i |
44 |
13,55 |
9,76 |
22,55 |
u |
43 |
13,21 |
9,31 |
21,98 |
iii |
40 |
12,71 |
9,54 |
22,24 |
IV |
38 |
12,96 |
9,12 |
21,64 |
Widok z góry:
L L ). |
% * 1 I | |
- 7,5 m |
J |
c-1- | < 5m ■ |
„ 42 m |
• | |
< |
20 m |
■ - > |
dla każdego ucznia około 7-10 minut, a więc wystarczające na odpoczynek. Pomiar czasu za pomocą stopera z dokładnością do jednej setnej sekundy.
Uzyskane wyniki, ilość uczniów sprawdzonych w klasach od I-IV oddzielnie dla dziewcząt i chłopców obrazują poniższe tabele.
Wnioski:
Z przeprowdzonych sprawdzianów zwinności uczniów; dziewcząt i chłopców w klasach od I do IV szkoły ponadpodstawowej za pomocą trzech prób tj. próbą zwinności Testu Denisiuka, nowym testem „Z-20” i za pomocą koperty wynika, że występują pewne różnice tej cechy motorycznej zarówno u dziewcząt jak i chłopców na przestrzeni czterech lat pobytu w szkole.
Z prób przeprowadzonych za pomocą Testu Denisiuka wynika, że dziewczęta najlepszą zwinność posiadają w klasie III szkoły ponadpodstawowej, a najgorszą w klasie II, u chłopców jest inaczej, gdyż najlepszą w klasie III i najsłabszą w klasie I.
Test „Z-20” wykazał inne wyniki. Według tego testu u dziewcząt najlepsze wyniki były w klasie IV, a najgorsze w klasie II. Chłopcy najlepsze rezultaty uzyskali w klasach IV i kolejno II, III i I klasy.
Systematyczna praca nauczycielska na lekcjach wychowania fizycznego nad rozwojem wszystkich cech motorycznych powinna dać efekt końcowy uzyskania najlepszych rezultatów w klasach końcowych czyli w czwartych zarówno u dziewcząt jak i u chłopców. W pozostałych to znaczy od pierwszej do trzeciej może się to kształtować różnie zależnie do pracy nauczycieli w szkołach podstawowych, a potem od rozwoju morfologicznego młodzieży w klasach II i III szkoły ponadpodstawowej i pracy nauczyciela.
Jeżeli chodzi o stronę techniczną przeprowadzonych prób najlepszy do wykonania był tor zwinnościowy „Z-20” gdyż wszystkie przeszkody można było pokonać nie stosując żadnych niewskazanych ruchów zastępczych (czyt. oszukańczych). Test prosty w konstrukcji, krótki i szybki o dużej zmienności ruchów lokomocyjnych dających pełny obraz zwinności sprawdzającego.