slanowanie 0

Podgromada: Koralowce ośmiopromienne — Octocorallia Rząd: Stolonowce — Stolonifera Korkowce — Alcyonaria Gąścioly — Gorgonaria Helioporida

Piórówki — Pennaiularia

Podgromada: Koralowce sześciopromienne — Hezacorallia Rząd: Ukwiały — Actiniaria

Madreporowce — Madreporaria Zoantharia

Szorstniki — Ceriantharia Rogowce — Antipatharia

FILOGENEZA PARZYDEŁKOWCOW

Parzydełkowce, w obrąbie zwierząt tkankowych, niewątpliwie reprezentują grupą najprymitywniejszą pod względem morfologicznym. Obejmują formy zbudowane tylko z dwóch listków zarodkowych, mające właściwe tkanki, ale bardzo prymitywne układy. Powstały prawdopodobnie w morzach późnego okresu prekambryjskiego. Ślady życia i szczątki Iiydrozoa i Scyphozoa znajdywane są w złożach dolnego kar-bonu, a w karbonie środkowym spotyka się już szczątki wszystkich trzech.

Próby wyjaśnienia pochodzenia parzydełkowców są krańcowo skomplikowane. Muszą brać pod uwagą dwie formy postaci dojrzałych: polipy i meduzę, czego nie spotykamy w żadnym innym typie zwierząt. Już dość dawno próbowano rozwikłać zagadnienie filogenezy parzydełkowców.

Teoria gastrei Iiaeckla (1872) zakładała, że przodkami parzy-dclkowców, a także i innych typów Metazoa, była hipotetyczna forma g a s t r e a, zbliżona organizacją do gastruli współcześnie żyjących form. Postać tę Iiaeckel wyprowadził z kulistej kolonii wiciowców roślinnych typu toczka (Volvox), u której drogą wpuklenia (inwaginacji) powstała w toku ewolucji warstwa wewnętrzna, ograniczająca jamę służącą do I rawienia.

Teorii tej przeciwstawił Mieczników (1877) koncepcję o pierwotnym znaczeniu trawienia wewnątrzkomórkowego. Według tego autora hipotetycznym przodkiem wielokomórkowców była parenchymulla. zbudowana podobnie jak larwa dziś żyjących gąbek, to jest z warstwy komórek okrywających i masy parenchymatycznych komórek wewnętrznych, pochłaniających i trawiących pokarm wewnątrzkomórkowe. Później (1878), Mieczników parenchymullę przemianował na fagocytel-1 ą i wywodził ją z organizmu zbliżonego pod względem morfologicznym do celoblastuli. U takiego organizmu, zdaniem Miecznikowa, poszczególne

I

I

Ryc. 40. Teorie pochodzenia wielokomórkowców. A — wczesna i póż i u• ■ l • ^{1 1} itil gastrea, B — schemat przekształcania się bilaterogastrei w jamoclilium 11*• • • ■*l ■ •

C — przekształcanie się orzęska w wirka. (Według Jagersteim i 11n■ If t« n m, nione). a — zawiązek mezodermy (parenchymy), e — zawiązek ektodrmn i k — cząstka pokarmowa, n — zawiązek endodermy, o — komórki (• • ^• h| i|y| pokarm i wchodzące do blastocelu, p — plemniki, w — zawiązek nlilmln • niczego

komórki ograniczające jamę fagocytowały cząstki pokarmowe, a <ilu l< p szego ich trawienia czasowo przemieszczały się do wnętrza ciała. W tuli u ewolucji część z nich pozostała na stałe w jamie celoblastuli, wypełni In ją szczelnie i w ten sposób celoblastula zamieniła się w fagocytellę < > l > tecznie, pomiędzy komórkami znajdującymi się wewnątrz fagocy telli, i • przez ich rozsunięcie się, powstała jama, tak jak to się dzieje w m. ■ M współcześnie żyjących* parzydełkowców. Odbiciem tej drogi ewolm . jm i jest według Miecznikowa częściowo wewnątrzkomórkowe trawieni, u , rzydełkowców.

Do omówionych poglądów nawiązuje teoria b i 1 a t e r o g a i I i i i Jiigerstena (1955). Zakłada ona jednak, że praprzodkiem A/. m a w tym i parzydełkowców, była forma pełzająca (ryc. 40), a nie |.I, • ..