zp 5 b

>:o>unek Jo siebie. sposób przeżywania zdarzeń i sposoby radzenia sobie z 2 iadczeniami życiowymi to najczęściej wymieniane i omawiane właściwości podmiotu wchodzące u skład interakcyjnych modeli wzorów zachowań sprzyjających rozwojowi chorób lub utrzymaniu zdrowia (Penin. 1997: Wrześniewski. 2000). Przykładem właściwości osobowościowych, dotyczących obrazu siebie, sprzyjających zdrowiu pomimo negatywnych doświadczeń życiowych, są:

r Wysoka samoocena, która np. ułatwia radzenie sobie z trudnościami. Osoby o wysokiej samoocenie częściej radzą sobie, koncentrując się na problemie niż na emocjach (Fleishman. 1984).

r Siła ego określa poziom samoświadomości osoby i poczucie własnej wartości. Wysoka samoświadomość łagodzi wpływ nieprzewidywalnych wydarzeń, gdyż tacy ludzie szybciej uruchamiają odpowiednio dobrane do sytuacji sposoby radzenia sobie (Plopa 1990).

Emocjonalność a zdrowie

Takie cechy osobowościowe, jak: neurotyzm wg Eysencka. czy cecha lęku wg Spielbergera. są zdefiniowane jako istotne składniki szerszych wzorów zachowania (WZA i W7.C - porównaj pkt 1.3.8.). wpływających na stan zdrowia (Penin. 1997) i powiązanych z chorobami psychosomatycznymi (Dworetzky. 1988).

Neurotyzm wraz z. ckstrawersją znacząco wpływają na radzenie sobie, a tym samym na stan zdrowia (Parkes, 1986). W badaniach Amirkhana (1995) ekstrawersja okazała się pozytywnie skorelowana z poszukiwaniem wsparcia społecznego i z optymizmem, które z kolei pozytywnie korelowały ze stylem radzenia sobie skoncentrowanym na problemie, a wszystkie te właściwości sprzyjają utrzymaniu zdrow ia.

Chw iejna emocjonalność jest cechą osobowości wiążącą się z mniejszą odpornością na stres (Sirelau. 1974). Takie osoby najogólniej mówiąc gorzej znoszą trudności życiowe i Plopa. 1997). co sprzyja rozwojowi chorób.

Nastrój, rozumiany jako cecha temperamentalna i skutek doświadczeń, był często analizowany. Wyniki wskazują (Scheier, 1985. Litt i wsp.. 1992. Taylor. 1992. Stweart i wsp.. 1995. Spinhoven i wsp., 1990). iż optymiści w sytuacjach trudnych odczuwają mniejszy dystres. są pozytywniej nastawieni oraz. rzadziej stosują unikowe, a częściej aktewne techniki radzenia sobie. Pozytywny nastrój jest czynnikiem, który sprzyja zdrowiu (Argyle. 1997). Optymizm pełni rolę bufora pomiedzę ostrym stresem a późniejszą odpowiedzią immunologiczną (Cohen i wsp. 1999). Negatywne i długo utrzymujące się