0000002 2

106 Kinezyterapia

wane i przestrzegane odpowiednie warunki bezpieczeństwa i higieny pracy, obowiązujące w placówkach opieki zdrowotnej. Jest to istotny warunek prowadzenia zajęć zarówno z jednym pacjentem, jak i z grupą osób.

7.2.6. Zasady bezpieczeństwa prowadzenia ćwiczeń. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa ma dla prowadzenia ćwiczeń znaczenie priorytetowe. Dotyczy' to ogólnie obowiązujących zasad BHP, odnoszących się do stanowiska pracy (łóżko chorego, sala w szpitalu, korytarz, schody, sala gimnastyczna, basen do ćwiczeń w wodzie itd.). Ćwiczenia powinny być bezwzględnie dostosowane do stanu zdrowia pacjenta (przytomność, świadomość, orientacja miejsca i okoliczności, wydolność układu krążenia, układu oddechowego i układu ruchu). Ważne jest też prawidłowe oświetlenie. Powinno ono umożliwiać pacjentowi oraz kine-zyterapeucie wszechstronną obserwację i ciała, i otoczenia. Musi być zapewniona dostateczna przestrzeń do bezpiecznego i skutecznego przeprowadzenia ćwiczeń (łóżko i jego otoczenie, pomieszczenie do ćwiczeń poza łóżkiem). Istotne są również prawidłowa wentylacja pomieszczenia do ćwiczeń oraz odpowiednia temperatura (16-18°C). Miejsce do ćwiczeń powinno być odpowiednio wyposażone w sprzęt i urządzenia do prowadzenia ćwiczeń indywidualnych oraz zespołowych.

7.3. Związki z kulturą fizyczną i sportem

Współpraca kinezyterapii z kulturą fizyczną i sportem uprawianym przez osoby niepełnosprawne ma w Polsce swoich prekursorów. Pionierem wychowania fizycznego był J. Śniadecki (1768-1838), lekarz, a zarazem chemik, biolog i filozof, który swoją rozprawą pt. O wychowaniu fizycznym dzieci (1805) uświadomi! lecznicze znaczenie kultury fizycznej. Podstawy naukowe kultury fizycznej oprz cował E. Piasecki (1872-1947), propagator gimnastyki szwedzkiej w Polsce, a przy tym pionier harcerstwa polskiego. Dwa pierwsze polskie podręczniki dotyczące metodyki (1927) i systematyki (1930) gimnastyki wydał W. Sikorski. W 1925 r. ukazały się Dzieje wychowania fizycznego, pierwszy tom z serii „Biblioteki Wychowania Fizycznego i Sportu”, gdzie były publikowane prace teoretyków i praktyków zajmujących się anatomią, fizjologią, medycyną kliniczną oraz medycyną sportu. W przedmowie od wydawcy pisano: „Wśród podręczników praktycznych, które obejmują wszystkie gałęzie kultury' cielesnej, w czasie najbliższym ukażą się: terminologia gimnastyki i sportu, narciarstwo, łyżwiarstwo, pływanie, wioślarstwo, szermierka, tenis, piłka nożna etc. Wszyscy przyjaciele sportu zapewne mile powitają rychłe ukazanie się wydanego wytwornie i bogato ilustrowanego tomu o olimpiadzie zeszłorocznej w Paryżu".

Tak zatem przedstawia się w skrócie nasz wkład do rozwoju kultury fizycznej i sportu osób niepełnosprawnych, dla których pierwszą (jeszcze nieformalną) olimpiadę zorganizował w Stoke Mandeville w Anglii w 1944 r. neurochirurg, rodem z Katowic, L. Guttmann, twórca Centrum Rehabilitacji Pacjentów z Uszkodzeniem Rdzenia Kręgowego. Dzisiaj każdy już może oglądać w TV emocjonujące zawody olimpijskie osób „sprawnych inaczej”, których pierwszymi trenerami byli jednak kinezyterapeuci „przyłóżkowi”.

7.4. Urządzenia i sprzęt do kinezyterapii

Rozwojowi metod kinezyterapii towarzyszy od początku rozwój urządzeń i sprzętu specjalistycznego. Obecnie produkty te, wykonywane dawniej metodą tzw. chałupniczą, są wytwarzane w skali przemysłowej. O wielkości tego przemysłu świadczą organizowane cyklicznie wystawy i targi, np. coroczne (w 2002 r. już X) Targi Sprzętu Rehabilitacyjnego oraz Sprzętu dla Osób Niepełnosprawnych pn. „Rehabilitacja”, organizowane w Łodzi. Obszerny asortyment produktów przeznaczonych dla kinezyterapii może być klasyfikowany według różnych kryteriów.

A oto niektóre urządzenia, sprzęt i przedmioty wykorzystywane do prowadzenia kinezyterapii na sali gimnastycznej, w specjalnych pomieszczeniach lub na sali chorych przy tóżku pacjenta:

Sala gimnastyczna do ćwiczeń indywidualnych. Wyposażenie: drabinki przyścienne, stoły, kozetki, materace, ławeczki szwedzkie, lustra.

Sala gimnastyczna do ćwiczeń zespołowych i gier sportowych. Wyposażenie: drabinki przyścienne, materace, ławeczki szwedzkie, tablica z koszem, urządzenie do zawieszania siatki, piłki do koszykówki i siatkówki, piłki lekarskie o różnej wadze (0,5-3,0 kg).

Sala do nauki chodzenia. Wyposażenie: system do podwieszania pacjenta (w gorsecie odciążającym) kroczącego w miejscu, na bieżni ruchomej i na podłodze; poręcze do nauki chodu, balkoniki do nauki chodu, kilkustopniowe schody z poręczą, odcinek podłogi o nierównej nawierzchni (np. bruk), trójnogi, kule pachowe i łokciowe, lustro do samoobserwacji pacjenta.