0000005

kość głowy wynosi mniej więcej jedną czwartą, tułów połowę, a kończyny jedną czwartą długości ciała, wtedy gdy u dorosłego głowa wynosi */p, tułów koło a kończyny koło ^lfs długości ciała.

Różnice tc dają się doskonale zaobserwować na załączonym rysunku, na którym wysokość dziecka doprowadzona została do wysokości człowieka dorosłego.

Już z tego widać, że dziecko, zwłaszcza małe, nie jest „miniaturą” człowieka dorosłego, ale swoistym organizmem o odrębnych cechach fizycznych.

Różnice w proporcjach występują również w poszczególnych częściach ciała. Najwyraźniej widać to w proporcjach głowy. Wielka czaszka z wysokim czołem, duże oczy, mały zadarty nosek, duże lekko odstające uszy. małe usta i w ogolę mały wymiar twarzy — to cechy niemowlęcia. U płodu różnice te są jeszcze wyraźniejsze. Tułów niemowlęcia jest duży. jednak przede wszystkim duży jest brzuszek. Klatka piersiowa jest krótka, wydęta do przodu, kąt międzyżebrowy szeroki. Obwód głowy u noworodka jest większy od obwodu klatki piersiowej (obwód głowy 34 cm, obwód klatki piersiowej 32 cm) i dopiero po roku obwód klatki piersiowej stale jest większy od Kyc. 1. Różnice obwoću głowy.

^w pioporcjach Dziecko musi się urodzić mak — jest to zro-ciąła ludzkiego    .. , ,    .    .    ,    ’    ,,

(człowiek dorosły ^zumia,e’ P^iocl- bowiem musi się dostosować do

i niemowlę). możliwości porodowych matki. Dlaczego jednak noworodek nie jest miniaturą człowieka dorosłego? Otoz, żeby płód po urodzeniu mógł zyć samodzielnym życiem, organizm jego musi być na tyle rozwinięty, aby mógł podołać nowym czynnościom życiowym: musi więc oddychać, tra-wić, wydalać zużyte i niepotrzebne składniki przemiany materii, musi utrzymać określoną ciepłotę ciała itd. Narządem kierującym wszystkimi czynnościami życiowymi jest tkanka nerwowa, a zwłaszcza mózg. Układ krążenia potrzebny jest do odżywiania tkanek. Tak samo koniecznie są potrzebne dziecku płuca i narządy trawienne i wydzielnicze. Te więc narządy muszą być już dobrze wykształcone. Natomiast w piewszym okresie życia dziecka (do 1—2 mieś.) nie odgrywają większej roli narządy ruchu (kościec, mięśnie) i narządy piciowe. Na świat więc dziecko przynosi z sobą dużą masę tkanki nerwowej, dużą masę narzą dów wewnętrznych, a stosunkowo słabo rozwinięte narządy ruchu i narządy płciowe.

Noworodek    3 tata    4 tata    tliat    14 lat

Ryc. 2. Różnice w proporcjach ciaia ludzkiego u chłopców i dziewcząt w różnym wieku.

9