0000014(4)

ciętnie 3—5°/« wszystkich guzów śródczaszkowych. a V₃ guzów okolicy siodła tureckiego.

Guzy przewodu kieszonki Rathkego, inaczej zwane guzami przewodu czaszkowo-gardzielowego, przewodu przysadki lub guzami Rathke-Erd-heima (craniophafyngiomata), mają za punkt wyjścia resztki komórek nabłonkowych, które powstają po skończonym już rozwoju płodowym przysadki. Są to komórki przewodu kieszonki Rathkego. Gniazda tych komórek rozproszone są nad i pod oponą siodła tureckiego oraz w miejscu styku lejka przysadki z podwzgórzem. Toteż guzy te przeważnie zajmują okolicę nadsiodełkową i rosną w kierunku międzymózgowia. Budową swą przypominają szkliwiaki (adamantinomata). Są to guzy przeważnie otorbione, lite i torbielowate, bądź też wyłącznie lite, lub też całkowicie przekształcone w torbiel. W torbieli znajduje się płyn zielon-kawożólty, zawierający cholesterol. W */₄ przypadków tych guzów odkładają się w nich sole wapnia w dostatecznej ilości, aby uwidocznić się na zdjęciach rentgenowskich w postaci cieni nad siodełkiem, co stanowi ich cechę znamienną. Wielkość ich bywa różna, przeważnie jednak są one dość dużych rozmiarów. Mimo iż są otorbione, zrastają się dość ściśle z podstawą mózgu, dlatego też trudne są do usunięcia operacyjnego. Występują w dzieciństwie, aczkolwiek pierwsze objawy kliniczne ujawniają się dopiero pomiędzy 10 a 20 rokiem życia, nieraz później. Przebieg mają powolny. W swym rozwoju uciskają nerwy wzrokowe oraz ich skrzyżowanie; rozprzestrzeniając się ku dołowi wywierają ucisk na przysadkę, wkraczając zaś do przedniej jamy czaszkowej, uszkadzają podstaw^:ę płatów czołowych; mogą też rosnąć do boków w kierunku płatów skroniowych. Stąd wynika wicloobjawowość w ich obrazie klinicznym. Jednakże rozpoznanie nie jest trudne ze względu na zmiany rentgenologiczne w czaszce oraz na typowe objawy zasadnicze: długi, łagodny przebieg, przeważnie brak przez dłuższy czas objawów wzmożonego ciśnienia śród-czaszkowego, osłabienie wzroku, spowodowane zanikiem pierwotnym nerwów wzrokowych, zaburzenia w polu widzenia, zwłaszcza niedowidzenie dwuskroniowe, niekiedy niedowidzenie połowicze jednoimienne; u osób młodych - - zaburzenia endokrynne w postaci zwyrodnienia tłuszczów o-plciow ego, nieraz karłowatości przysadkowej, niekiedy moc.zówki prostej. I cisk na międzymózgowie w rozlcglejszych guzach powoduje hipo- lub hipertermię. ucisk na piaty potyliczne — objawy z ich strony, ucisk na płaty skroniowe — napady hakowe; zdarza się to jednak już w bardzo rozrosłych guzach. Rozrastanie sir guza ku dołowi może spowodować zamknięcie otworów Monro'ego, a co za tym idzie — znaczne wodogłowie z silnymi bólami głowy, wymiotami i tarczą zastoinową; niekiedy objawy te są przestankowe, wskazując na niestałe zamkniecie otworu Monro'ego.

Obok tych objawów klinicznych, znamiennych dla guzów Rathkego, decydujące są wynikł zdjęć rentgenowskich: poszerzenie siodła turec-

415