0000024

150 Fizykoterapia

9.5.3. Prądy impulsowe średniej częstotliwości 1000-100 000 Hz.

Prądy impulsowe średniej częstotliwości należą do drugiego rodzaju prądu elektrycznego, tj. do prądu zmiennego. Wszelkie zatem prawa fizyczne dotyczące prądów zmiennych mają w ich wypadku zastosowanie. Cechy fizyczne prądu zmiennego zostały opisane wcześniej.

Nie ma jednolitego poglądu, jaki zakres częstotliwości powinno się zaliczać do częstotliwości średniej. Niemniej do użytku terapeutycznego wykorzystuje się częstotliwości ok. 2000-8000 Hz, a nawet do 20 000 Hz. Przy takich wartościach czasy trwania impulsów są bardzo krótkie. Na przykład przy częstotliwości 10 000 Hz (1 kHz) czas trwania jednego impulsu wynosi 0,1 ms (100 mikrosekund). W porównaniu z prądami impulsowymi małej częstotliwości, do wywołania skurczu mięśnia szkieletowego przez prąd impulsowy średniej częstotliwości konieczne jest większe jego natężenie. Zamiast tego skuteczne i wystarczające okazało się zastosowanie modulacji częstotliwości i amplitudy prądu impulsowego średniej częstotliwości, którego modulacji dokonuje się elektronicznie, w odpowiedni© skonstruowanym aparacie, mającym wyjścia do dwóch odrębnych obwodów. Modulacja powstaje w następstwie interferencji, tj. nakładania się w tkankach dwóch prądów sinusoidalnych średniej częstotliwości, niezmodelowanych, płynących w dwóch różnych obwodach i o różnych częstotliwościach. W efekcie dochodzi do tzw. endogennej modulacji amplitudy prądu impulsowego średniej częstotliwości działającego w tkankach.

Prąd interferencyjny Nemeca. Prąd ten powstaje w tkankach w wyniku interferencji dwóch prądów sinusoidalnych impulsowych o średnich częstotliwościach np.: 4000 i 3900 Hz lub 4000 i 4100 Hz. Wskutek interferencji zachodzącej w tkankach następuje modulacja amplitudy, a w jej wyniku powstają impulsy małej częstotliwości. Te właśnie impulsy wywierają działanie bodźcowe, yj

Działanie biologiczne. Prądy impulsowe średniej częstotliwości charakteryzują się: 1) słabszym oddziaływaniem na receptory somatosensoryczne skóry (mniej przykre odczuwanie działania prądu); 2) ograniczonym wpływem elektrod chemicznym na tkanki (mniejsze zagrożenie występowania uszkodzeń elektrolitycznych); 3) lepszym przenikaniem w głąb tkanek (mniejsza oporność pojemnościowa tkanek). Zmodulowane prądy impulsowe średniej częstotliwościi wywołują działanie analogiczne jak prądy małej częstotliwości, tj.: 1) działają przeciwbólowo; 2) pobudzają do skurczu mięśnie szkieletowe; 3) powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych; 4) wpływają na układ nerwowy autonomiczny;;

5) usprawniają procesy odnowy tkanek. Prądy interferencyjne, których częstotliwości nie są stałe, ale zmieniają się rytmicznie (w efekcie stosowania odpowiedniej techniki zabiegu), w zależności od zakresów zmian częstotliwości działają następująco: 1) 0-10 Hz - wywołują skurcze mięśni szkieletowych; 2) 25-50 Hz - dodatkowo usprawniają krążenie obwodowe; 3) 50-100 Hz - działają przeciw-bólowo i usprawniają procesy odnowy tkanek; 4) 90-100 Hz - działają przeciw-bólowo oraz zmniejszają napięcie układu nerwowego współczulnego.

Ogólne zasady BHP, dotyczące stosowania zabiegów elektroterapeutycznych V ■/. użyciem prądu stałego i prądów impulsowych małej i średniej częstotliwości.

1.    Pacjent nie może mieć przy sobie, oraz wszczepionych w ciele, metalowych przedmiotów (endoprotezy) i urządzeń (rozrusznik serca, elektrody śród-mózgowe).

2.    W miejscu przyłożenia elektrod czucie powierzchowne skóry powinno być prawidłowe.

3.    W miejscu przyłożenia elektrod nie może być żadnych zmian patologicznych skóry i tkanek położonych głębiej.

4.    Podczas zabiegu nie wolno pacjentowi dotykać elementów urządzenia i rur wodno-kanalizacyjnych.

5.    Przed zabiegiem należy sprawdzić stan pełnej sprawności urządzenia i akcesoriów.

6.    W razie zaobserwowania jakichkolwiek nieprawidłowości w zachowaniu pacjenta czy urządzenia zabieg należy przerwać.

7.    Elektrod metalowych nie można przykładać bezpośrednio do skóry, między skórą i elektrodą należy umieścić zwilżony 2-cm podkład (podkłady powinny być każdorazowo po zabiegu sterylizowane).

8.    Nie należy przekraczać dawki 0,2 mA/cm² natężenia prądu stałego.

9.    Podczas kąpieli elektryczno-wodnych nie można dotykać elektrod.

10.    Przed wykonaniem jonoforezy należy wykluczyć osobnicze uczulenie na lek, zwłaszcza na histaminę, w szczególności u chorych na astmę oskrzelową.

11.    Jeżeli po pierwszych zabiegach nie ma, mimo właściwego dawkowania, spodziewanych wyników, to należy skorygować dawkę lub rodzaj zabiegu.

9.5.4. Prądy wielkiej częstotliwości 300 kHz-300 GHz. Zwiększając częstotliwość prądu zmiennego, otrzymuje się prądy różnej częstotliwości, które zależnie od liczby okresów na sekundę mają różne nazwy. Prąd do 30 000 okresów na sekundę nazywamy prądem niskiej częstotliwości, natomiast prąd prze-