Z jego udziałem jednostka dwuwęglowa oderwana od ketopentozy — ksylulozo-5-fosforanu ulega przeniesieniu na aldopentozę lub aldote-trozę, a produktem przejściowym w tym procesie j/est pochodna a, /9-dwuhydroksyetylowa DPT, silnie związana z enzymem.
W wyniku | tego przeniesienia wytwarza się odpowiednio sedo-heptulozo-7-fosforan lub fruktozo-6-fosforan. Enzym jest specyficzny w stosunku do grupy ketonowej oraz konfiguracji przy C3 takiej, jak u fruktozy, w przypadku donora, a także w stosunku do grupy aldehydowej akceptora. Ponieważ reakcja transketolazy jest w pełni odwracalna można przyjąć, że donorami grupy ketonowej są: ksylulo-zo-5-fosforan, fruktozo-6-fosforan i sedoheptulozo-7-fosforan, a jej akceptorami: aldozy: rybozo-5-fosforan, erytrozo-4-fosforan i gliceral-dehydo-3-fosforan. Przebieg przemiany z udziałem transketolazy
przedstawia reakcja 12-11 | |||
CHjDH |
0, H V |
CH20H CM) i | |
H(r0H DPT |
\/H |
HO-CH i | |
HO-CH + | |
C + 1 |
hghoh | |
HC-OH |
HC-OH ^ |
HC-OH |
HC-OH |
CHj-O—© |
CH^-O—® |
CHr0-® |
HC-OH |
, ksylulozo * 5 - fosforan |
ryboio-5-fosforan |
gffceratdehydo— |
CHj-0-® sedoheptulozo-7- |
- |
-3 -fosforan |
- fosforan | |
[12-11] |
Transaldolaza (transferaza dwuhydroksyacetonowa) jest enzymem o podobnym działaniu do aldolazy, jednakże odłączona od ketozy reszta trójwęglowa w postaci aktywnego dwuhydroksyacetonu jest z udziałem tego enzymu przenoszona na aldozę. Enzym ten wykazuje znaczną specyficzność w stosunku do fruktozy i sedoheptulozy jako jedynych substratów. Akceptorem reszty dwuhydroksyacetonowej może być gliceraldehydo-3-fosforan, lub biorąc pod uwagę odwracalność tej reakcji, również erytrozo-4-fosforan. Reakcja jest w pełni odwracalna, a enzym przypuszczalnie nie wymaga współdziałania żadnego koenzymu. Przenoszona. reszta dwuhydroksyacetonowa nie jest uwalniana, lecz pozostaje w trakcie reakcji w formie związanej z powierzchnią enzymu. Przemiana katalizowana przez transaldolazę jest podana w reakcji 12-12
ii* 275