0000044

W przypadku braku stabilizacji stawów kolanowych, spowodowanego niedostatecznym wykształceniem wzorca wyprostnego, niektóre dzieci musimy zaopatrzyć w aparaty stabilizujące staw kolanowy. Celem stosowania tego aparatu jest nie tylko uzyskanie bezpośredniego efektu — stabilizacji, lecz przede wszystkim podparcie dziecka w pozycji wyprostnej, które byłoby pomocne w rozwinięciu niepełnego wzorca wyprostnego. Do tego celu możemy wykorzystać wysoki aparat szynowo-opaskowy z zamkiem i kapą kolanową, łuski plastikowe połączone z butami za pomocą szyny, jak też opisane poprzednio parapodium.

Końskie ustawienie stopy, będące częścią wzorca wyprostnego lub wynikiem wzmożonego napięcia mięśni zginaczy stopy, możemy korygować za pomocą odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego lub — w przypadku dużej oporności na korekcję — korekcją operacyjną.

Dla pokonania przeszkód w chodzeniu, wynikających z tego powodu, można stosować obuwie z wysoką usztywnioną cholewką, aparat drutowy ze sprężyną pod obcasem, aparat szynowo-opaskowy obejmujący goleń i zaopatrzony w przegub stawu skokowego typu Klenzaka lub z zablokowaniem zgięcia podeszwowego stopy. Wybór odpowiedniego rodzaju zaopatrzenia uzależniamy od wieku pacjenta, nasilenia przykurczu mięśniowego oraz stopnia zaburzenia równowagi mięśniowej i towarzyszących jej zniekształceń stopy.

Zakres pozostawionych ruchów w stawie skokowym musi odpowiadać stopniowi korekcji ustawienia stopy, uzyskanej ręcznie lub pod wpływem dłuższego obciążania kończyny. Zablokowanie np. zgięcia podeszwowego stopy w położeniu 0°, podczas gdy granicą osiągalnej korekcji stopy wynosi jedynie 10° zgięcia podeszwowego, prowadzi zwykle do unoszenia pięty od podeszwy w bucie lub do stopniowej pseudokorekcji substytu-cyjnej, spowodowanej szpotawym ustawieniem stopy. Jest to często spotykane zniekształcenie wtórne, powstałe podczas stosowania aparatów „korekcyjnych".

Nie możemy ograniczyć się jedynie do korygowania ustawienia stopy podczas chodu, dlatego też stosujemy także szyny korekcyjne, zabezpieczające prawidłowe ustawienie stóp podczas spoczynku oraz chroniące przed nawrotem i utrwaleniem się zniekształceń. Według doświadczeń ośrodka poznańskiego najlepiej zadanie to spełniają aparaty szynowc--opaskowe bez stawu kolanowego, obejmujące całą kończynę dolną i zaopatrzone w nastawny sandał, pozwalający na utrzymanie stopy w położeniu od 5° zgięcia podeszwowego, przez położenie pośrednie 0°, do położenia 5° zgięcia grzbietowego.

Po włożeniu stopy i umocowaniu jej w sandale dokonujemy korekcji jej ustawienia za pomocą dźwigni, jaką stanowią szyny aparatu. Stosując długie szyny, obejmujące goleń i stopę, nie dopuszczamy do pseudokorekcji stopy przez kompensacyjne zgięcie kolana.

Protetyka i ortotyka kończyn górnych

Charakterystyka funkcjonalna kończyny górnej

Kończyny dolne i górne, wykazujące wiele podobieństw morfologicznych, różnią się między sobą wyraźnie pod względem funkcji. Kończynę górną charakteryzuje wysoko rozwinięta funkcja czucia, duży zakres ruchów przestrzennych oraz ruchów chwytnych, siłowych i precyzyjnych Szczególna rola przypada tu najbardziej zróżnicowanemu, obwodowemu jej odcinkowi, zwanemu ręką.

Obok mowy ręka ludzka jest wyrazicielem wartości intelektualnych człowieka. Zręczność i precyzja ruchów ręki, np. artysty rzeźbiarza, rzemieślnika czy chirurga, nie wynika z różnic morfologicznych budowy ręki w porównaniu z innymi ludźmi, lecz z wysokiego stopnia organizacji ośrodkowego układu nerwowego. W trakcie doskonalenia zdolności manualnych pod kontrolą wzroku i czucia dotykowego kształtowaniu podlegają drogi kojarzeniowe w ośrodkowym układzie nerwowym. W sferze świadomości znajduje się cel działania oraz ogólny wzorzec ruchowy czynności zmierzających do realizacji tego celu. Szczegółowy sposób realizacji, właściwy dla danej indywidualności, wypracowany jest i doskonalony na zasadzie prób i błędów.

Na kształtowanie się pojedynczych ruchów, ich zakresu i siły ogromny wpływ ma funkcja czucia. Dzięki niej możemy oceniać kształt, konsystencję, temperaturę, ciężar czy ogólne rozmiary przedmiotów bez kontroli wzroku. Pozwala to np. lekarzowi na badanie i ocenę stanu narządów wewnętrznych przez powłoki skórne i mięśniowe. Niewidomi mogą korzystać z funkcji dotyku dla oceny otaczającego ich świata. Brak funkcji czucia przytłumia znacznie sprawność ruchową ręki i uniemożliwia praktycznie wykonywanie ruchów precyzyjnych.

Związana w dużym stopniu ze sferą psychiczną, ręka odgrywa ważną rolę w kontaktach międzyludzkich w sensie dotyku bezpośredniego, gestykulacji wzbogacającej lub zastępującej mowę oraz towarzyszącej wyrażaniu różnorodnych uc2uć.

Funkcję bliższej części kończyny górnej możemy porównać do ramienia dźwigu z przegubowanym wysięgnikiem, pozwalającego na pełniejsze wykorzystanie zdolności poznawczych i chwytnych ręki przez przemieszczanie jej w przestrzeni otaczającej ciało, zbliżanie do wybranego obiektu, ustawianie w najdogodniejszej pozycji chwytnej, unoszenie i przemieszczanie trzymanego przedmiotu, przyciąganie go lub odpychanie.

Zakres przestrzenny tych ruchów zwiększa się dzięki równoczesnemu

89