0000061

62

B. Stachowski, W. Kukla, A. Nosek

Celem przeprowadzonych przez nas badań było określenie wielkości i rodzaju zmian naczynioruchowych w obrębie kończyn górnych u chorych z przewlekle utrzymującym się zespołem bólowym szyjno-ramiennym — 9 chorych lub szyjno-głowowym — 6 chorych.

Technika badania była następująca. Po wykonaniu pomiaru wyjściowego ciepłoty powierzchniowej na opuszkach palców zanurzono dłonie do wody o temperaturze 15°C na okres 5 min, po czym je osuszono ręcznikiem, unikając tarcia. Zaraz po ukończeniu ziębienia dokonano pomiarów; co 2 min przez 10 min, następnie co 5 min przez okres do 45 min.

Ze spostrzeganych reakcji na ziębienie wyodrębniono 3 odczyny: normoto-niczny, naczynioskurczowy, naczyniorozkurczowy (ryc. 1). Przy odczynie nor-motonicznym czas ponownego ogrzania wynosi 20—30 min, przy naczynio-skurczowym ponad 45 min, przy naczyniorozkurczowym 3—12 min.

Poszczególne wartości czasowe ponownego ogrzania można przedstawić również w postaci wykresu funkcji, tzw. współczynnika tg alfa (5, 6). W odczynie normotonicznym wynosi on 0,5—0,8, w naczynioskurczowym jest. mniejszy od 0,5, w naczyniorozkurczowym jest większy od 0,8.

Zestawienie wyników pomiarów reakcji naczynioruchowej wydaje się sygnalizować pewne prawidłowości (tab. 1).

Tabela I

Rodzaje reakcji naczynioruchowych

Zespół bólowy	Liczba badanych	Reakcja
		rozkurczowa	skurczowa
Szyjno-ramienny	9	8	1
(neuralgiczny)		(tg alfa 1—3)
Szyjno-głowowy	6	2	4
(naczyniowy)			(tg alfa 0,08—0,4)

W zespołach bólowych szyjno-ramiennych występuje reakcja typu naczynio-rozkurczowego. U 8 z 9 chorych tg alfa wynosił 1—3.

Bezwzględny czas ponownego ogrzania nie przekraczał 3—12 minut. Byli to chorzy po urazach kręgosłupa szyjnego z ograniczeniem ruchomości głowy, usztywnieniem mięśni karku i bólem promieniującym od szyi do barków i kończyn górnych. Prawie zawsze objawom tym towarzyszyły inne np. parestezje i ubytki ruchowe bądź czuciowe. We wszystkich tych przypadkach przyczyną uszkodzenia nn. rdzeniowych był uraz bądź zmiany zwyrodnieniowe kręgów, które powodowały ucisk bądź rozciąganie korzeni potwierdzone operacyjnie.

W zespołach bólowych szyjno-głowowych, w odróżnieniu cd szyjnoramien-nych, obserwuje się odwrotną sytuację: występuje długotrwałe utrzymywanie się reakcji naczynioskurczowych. U 4 z 6 chorych stwierdzono w pomiarze skrajne wartości tg alfa: od 0,08 do 0,4, czyli czas ponownego ogrzania (często niezupełnego) był najdłuższy. U tych chorych stwierdzano klinicznie, oprócz zespołu bólu szyjno-głowowego, objawy inne — z uszkodzenia ośrodków rdzeniowych i mózgowych. Występowały takie objawy, jak: bóle głowy typu migrenowego, zayrroty, zaburzenia wzrokowe, słuchowe i ruchowe w postaci nagłych upadków z utratą przytomności (drop attacks): niedowłady czterokończy-nowe oraz zaburzenia psychiczne.