0000090(4)

zaburzenia świadomości zależne są od zmian zachodzących w korze mózgu lub w pniu mózgowym. W przypadkach pierwszych zachodzi zakłócenie pierwotnej świadomości z dezorientacją, zaburzeniami percepcji, bredzeniem, ale bez zaburzeń oddechu i krwiobiegu; w przypadkach drugich porażenie ważnych ośrodków życiowych wywołuje krytyczne dla życia zaburzenia oddechu i krwiobiegu.

Są liczne stany nieprzytomności oraz stany śpiączkowe. Wymienię tu najważniejsze; szczegóły tych stanów omówione zostały już w rozdziałach poświęconych rozmaitym chorobom układu nerwowego. Istnieją więc: śpiączka udarowa, zaburzenia świadomości w urazach czaszki i mózgu, guzach mózgu, padaczce, stanach zapalnych opon i mózgu, na skutek przegrzania (udar słoneczny i cieplny), stanach narkoleptycz-nych. Niezależnie od tego utrata przytomności może hyc spowodowana: zaburzeniami czynności serca (częstoskurcze napadowe, zespół Morgagni--Adams-Stokesa, zespół zatoki szyjnej), zaburzeniami naczyń krwionośnych (zapad i wstrząs, omdlenie, zespół wagopresyjny, zapad cytostatyczny), ostrymi zatruciami, cukrzycą, hipoglikemią, mocznicą, rzucawką porodową, zaburzeniami czynności wątroby, przełomem nadner-czowym lub tarczycowym, paraprotcinemią (śpiczak, makroglobuline-mia). Wszystkie te stany należy różnicować.

W badaniu przedmiotowym chorego nieprzytomnego należy zwrócić uwagę na objawy znamienne dla danego stanu śpiączkowego.

Prof. W. Musiał wymienia najważniejsze z tych objawów.

Zapach z ust: gazu świetlnego — zatrucie CO; acetonu — śpiączka cukrzycowa; amoniaku — mocznica; alkoholu i fuzlu — zatrucie alkoholem etylowym lub metylowym; wątroby śpiączka wątrobowa.

Wygląd skóry: skóra sucha — śpiączka cukrzycowa, śpiączka mocznicowa (azoeica hiperchloremiczna); skóra wilgotna, pokryta potem — śpiączka hipoglikemiczna, zatrucie morfiną, udar mózgu.

Z a b a rwieni e s k ó r y: jasnoczcrwonc — zatrucie GO; żywo-czerwone zatrucie atropiną; ciemnoczerwone • zatrucie alkoholem, śpiączka cukrzycowa, śpiączka mocznicowa, hipoglikemiczna; bladosine — zatrucie morfiną, środkami nasennymi; eiemnosine zatrucie nitroben-zolcm lub aniliną; żółtaczkowe — śpiączka wątrobowa; ciemnobrązowe — choroba Addisona.

T y p o d d e c h u: oddech Kussmaula — kwasica w przebiegu śpiączki cukrzycowej lub mocznicowej: oddech Chcync-Stokesa zatrucie morfiną, udar mózgu, wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, mocznica.

Tętno: wolne, słabo napięte zatrucie morfiną; wolne dobrze napięte i wypełnione — udar mózgu, wzrost ciśnienia śród czaszkowego; bardzo zwolnione - zespól Morgagni-Adams-Stokesa: bardzo szybkie, słabo wypełnione, słabo napięte — zapad.

S z e r o k o ś ć źrenic: rozszerzone - - zatrucie atropiną, zatrucie CO, zamroczenie alkoholowe, udar mó/.gu, czasem zatrucie środkami na-

490