0000098

fazy i kierunek. W zależności od zachowania się faz mówimy o oczopląsie szarpanym oraz wahadłowym.

W oczopląsie szarpanym istnieją 2 fazv: szybka i powolna. W oczopląsie wahadłowym obie fazy są jednakowe zarówno co do wielkości, jak i co do szybkości.

Kierunek oczopląsu określamy według fazy szybkiej oscylacji, a więc w oczopląsie poziomym mówimy o oczopląsie prawostronnym lub lewo-'tronnym, w oczopląsie pionowym — o oczopląsie od góry lub dołu. Odróżniamy oczopląs poziomy (częstszy), pionowy (rzadszy), skośny, obrotowy i mieszany (bardziej rzadkie).

Oczopląs

chwiejny

S cc-saw-n tagmusj

Oczopląs chwiejny, piłujący, opisany został po raz pierwszy przez Mad-doxa w roku 1913. Dotychczas opublikowano 13 przypadków. Cechą znamienną tego oczopląsu jest, iż jedno oko unosi się, drugie zaś opada. Oczopląs jest skręcający, oko wkręcające się unosi się, a oko drugie, skręcające się, opada. Przeważnie dotyczy to dużych guzów parascllarnych lub przysadki, wnikających do III komory. Mogą też być sprawy naczyniowe pnia mózgu, zwłaszcza miedzy- i śródmózgowe w okolicy III komory.

Szybkość ruchów oczopląsowych bywa różna, od 10 do 1000 oscylacji na minutę. W zależności od szybkości oczopląsu odróżniamy oczopląs powolny, średni i szybki. Oczopląs może być wrodzony lub nabyty, trwały lub przemijający, samoistny lub wywołany. Oczopląs może występować przy fiksacji wzroku, w czasie ruchów gałek ocznych lub w spokoju. Należy odróżniać oczopląs fizjologiczny od oczopląsu patologicznego. Jako oczopląs fizjologiczny określamy taki oczopląs, który wywołać można u każdego zdrowego osobnika na skutek stosowania niektórych bodźców czuciowych, jak wzrokowych, błędnikowych lub mięśniowych. Jest to tzw. oczopląs zmysłowy (nystagmus sensorius) osób zdrowych. Jako oczopląs patologiczny ujmujemy oczopląs powstały w warunkach chorobowych. Jest to tzw. oczopląs samoistny (nystagmus spon-taneus) osób chorych, wynikły bądź to na skutek zaburzeń w narządach zmysłowych, bądź też na skutek zmian w ośrodkowym układzie nerwowym.

Znane są następujące główne postacie oczopląsu fizjologicznego:

Oc'.óplą$

wzrdktiwo-

-ruchowy

1. Oczopląs wzrokowo-ruchowy (nystagmus optokineticus), inaczej zwany oczopląsem zwrotnym, kolejowym, optokinetycznym, występuje u ludzi zdrowych patrzących na mijające przedmioty, np. przez boczne okno poruszającego się wagonu. Jest to oczopląs drobny, szybki, szarpiący i poziomy. Składa się z dwu faz, z których powolna podąża za równomiernie przesuwającym się przedmiotem, zaś faza szybka, powrotna, skierowana jest w stronę przeciwną. Obserwujemy go zwykle u osoby siedzącej w wagonie naprzeciw nas i patrzącej przez okno na otoczenie. Do badania tego oczopląsu posługujemy się tzw. bębnem Ohma. Jest to biały walec o średnicy 30 cm, na którym znajdują się na przemian czarne i białe pasy.

89