0000099(1)

jest zupełnie niezrozumiała, bełkotliwa (anarthria). Mowa dyzartryczna znamienna jest nadto dla porażenia postępującego: chory przestawia oraz opuszcza poszczególne zgłoski, na trudniejszych zgłoskach polska się, towarzyszy temu drżenie warg i języka. Nieraz powtarzając trudne do artykułowania słowa nagle zawaha się i milczy bezradnie, jak np. „czerwony flanelowy kaftanik", „trzecia artyleryjska kawaleryjska brygada", „konstantynopolitańczykowianeczka” itd.

Mowa noiowa Mowa opuszkowa, zamazana, przyciszona, z przydźwiękiem nosowym występuje w razie porażenia nerwów opuszkowych, jak np. w zapaleniu wieloncrwowym pobłoniczym, lub w razie szybkiej meczliwości aparatu mięśniowego mowy, jak to ma miejsce w miastenii.

Mowa W chorobach móżdżku mowa jest często wybuchowa lub skandowana. skandowana f_aj. _{sanlo w} stwardnieniu rozsianym.

Palilalia W schorzeniach zwojów podstawowych, zwłaszcza w stanach parkin-sonowskich, mowa staje się coraz bardziej przyciszona, przyspieszona, przy czym ostatnie sylaby są powtarzane na podobieństwo echa (tzw. palilalia).

■iitr.ja Afazja. Mowa, stanowiąca według Pawłowa tzw. drugi układ sygnalizacyjny, składa się z części czuciowej, tj. sensorycznej albo recepcyjnej, dzięki której rozumiemy znaczenie słów i zdań, oraz z części ruchowej, tj. motorycznej albo ekspresyjnej, dzięki której umiemy posługiwać sic aparatem mięśniowym, umożliwiającym artykulację dźwięków. Rozwój mowy u dziecka jest może najlepszą ilustracją stopniowego wytwarzania się i utrwalania odruchów warunkowych z jednej strony w zakresie bodźców wzrokowych, słuchowych i czuciowych, z drugiej zaś strony w zakresie bodźców słuchowych i kinestetycznych. Powiązania pierwsze, stałe i czasowe, stanowią podłoże mowy recepcyjnej, połączenia drugie tworzą podstawę mowy ekspresyjnej. Harmonijne współdziałanie obu nienaruszonych układów jest niezbędne dla sprawnego funkcjonowania mowy. to jest wyrażania myśli za pomocą słów. Mowa, tj. drugi układ sygnalizacyjny, będący swoistym nabytkiem ludzkim w przeciwieństwie do św iata zwierzęcego, który rozporządza jedynie pierwszym układem sygnalizacyjnym, stanowiącym niejako bezpośrednie odbicie rzeczywistości, powstała w rozwoju ewolucyjnym w wyniku potrzeby porozumiewania się w czasie wspólnie wykonywanej pracy w warunkach kształtującego <ię życia społecznego, jak to ujął Engels. Rozwój ewolucyjny mowy nie jest bynajmniej zakończony, lecz znajduje się w stałym postępie. Mowa pisana, a więc czytanie i pismo oraz rysunek, wymagające współdziałania dalszych stref korowych, jest nabytkiem świeższym aniżeli mowa zwykła. stając się niejako udoskonalonym jej etapem. Już sam rozwój mowy u dzieci. wymągająe\ współdziałania tak różnorodnych pobudzeń korowych — -zmysłowych i czuciowych, umożliwiających wytwarzanie się niezbędnych powiązań warunkowych, jest wymownym dowodem tego. iż nie można mówić ściśle o ośrodkach mowy. W mechanizmie mowy

198