0113

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdziaf 5

ZAGROŻENIE POPARZENIEM

Poparzenie to trwałe uszkodzenie części miękkich organizmu człowieka na skutek bezpośredniego działania (najczęściej w krótkim czasie) skrajnych (wysokich lub niskich) temperatur, skoncentrowania różnego rodzaju energii oraz substancji chemicznych, głównie żrących i parzących.

W zależności od ciężkości oparzenia dzieli się na 3 stopnie [X 708]:

° oparzenie powierzchniowe - całkowitemu zniszczeniu ulega naskórek, bez uszkodzenia cebulek włosowych, gruczołów łojowych i potowych,

•    oparzenia głębokie - zniszczona zostaje znaczna część skóry z gruczołami łojowymi i płytko położone części mieszków włosowych i gruczołów potowych,

° oparzenie całkowite - zniszczona cała warstwa skóry.

Do oceny ryzyka oparzenia spowodowanego przez gorącą powierzchnię potrzebna jest znajomość takich czynników, jak:

⁰ temperatura powierzchni,

•    materiał powierzchni,

■ bezwładność cieplna materiału,

⁰ czas trwania kontaktu skóry z powierzchnią.

Ryzyko oparzenia można ocenić, mierząc temperaturę powierzchni i porównując ją z ustalonymi progami oparzenia (próg oparzenia to temperatura powierzchni określająca granicę między brakiem oparzenia a oparzeniem powierzchniowym skóry, spowodowanym jej kontaktem z powierzchnią o tej temperaturze - przy ustalonym czasie trwania kontaktu).

Przykładowo, przy kontakcie trwającym krócej niż 1 sekunda zakresy wartości progów oparzenia przedstawiają się następująco:

Materiał	_ . ' . . , . ...... _ _ Zakres wartoscr progow oparzenia przy kontakcie trwającym 0,5 s [°C]
Metal o gładkiej powierzchni (bez pokrycia)	od 67 do 73
Ceramika, szkło, kamień	od 84 do 90
Tworzywa sztuczne	od 91 do 99
Drewno	od 128 do 155

Przy dłuższych kontaktach (od 1 s do 10 s) zakresy wartości progów oparzenia nie są podane w postaci liczbowej, ale graficznie, w zależności od czasu kontaktu. Dla przykładu poniżej podano taki wykres dla gładkiej powierzchni metalu (bez żadnego pokrycia).

r_D[°ci

Zakresy wartości progów oparzenia dla powierzchni metali z różnymi pokryciami, a także dla innych materiałów znajdują się w [X 708].

Oprócz wysokiej temperatury poparzenie może być wywołane innymi przyczynami podanymi w tabeli poniżej.

Czynniki		Rodzaj
Skoncentrowana . S£	•    niska temperatura •    promieniowanie jonizujące (RTG) •    promieniowanie optyczne (IR, UV, laserowe) •    promieniowanie elektromagnetyczne i pole elektrostatyczne
Substancje chemiczne	•    substancje parzące, żrące (np. stężone kwasy nieorganiczne, stężone zasady-ługi nieorganiczne) •    substancje gwałtownie reagujące z powietrzem, wodą, z tkankami miękkimi ciała •    atmosfera wzbogacona w tlen Ł 28% •    związki piroforyczne (np. fosfor biały)

Zagrożenia

Źródłami ciepła, które mogą stworzyć niebezpieczeństwo poparzenia w środowisku pracy, są między innymi:

•    gorące powierzchnie o temperaturze powyżej progu oparzenia,

•    gorące przedmioty znajdujące się w otoczeniu człowieka,

° zimne powierzchnie, a także powietrze o temperaturze około 0°C i poniżej,

223