0126

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdział 6

daną osobę. Hałas jest najczęściej występującym czynnikiem szkodliwym. Powoduje około 10% wszystkich chorób zawodowych w Polsce (dane IMP w Łodzi za 2006 r.).

W zależności od częstotliwości drgań akustycznych rozróżniamy hałas: o słyszalny:

- 16 Hz - 16 000 Hz, o niesłyszalny:

- 2 Hz - 50 Hz - hałas infradźwiękowy,

- 10 000 Hz - 100 000 Hz - hałas ultradźwiękowy.

Należy zaznaczyć, że granice podziału nie są tak wyraźne, jak przedstawiono powyżej, ponieważ jest to zależne od wrażliwości osobniczej.

UWAGA: Częstotliwość drgań akustycznych to ilość drgań ośrodka sprężystego (powietrza) w 1 sekundzie. Jednostką jest 1 herc (Hz).

Źródła hałasu

Wśród źródeł hałasu wyróżniamy:

o mechaniczne (np. hałas wywołany przez maszyny i urządzenia o napędzie mechanicznym elektrycznym, pneumatycznym), o aerodynamiczne i hydrodynamiczne (np. ruch gazów i cieczy w rurociągach, wentylatorach itp.),

Szkodliwe lub uciążliwe skutki hałasu zależą od: o natężenia hałasu, o poziomu ekspozycji, o rodzaju źródeł hałasu,

Natężenie hałasu

Podstawowymi pojęciami fizycznymi służącymi do charakterystyki dźwięków są: • ciśnienie akustyczne - przyrost ciśnienia środowiska ponad ciśnienie statyczne, które powstaje w wyniku powstawania i rozchodzenia się dźwięku. Poziom ciśnienia akustycznego jest najczęściej mierzoną wielkością pola akustycznego. Najmniejsza wartość ciśnienia akustycznego wywołująca wrażenie słuchowe nosi nazwę progu słyszalności. Wynosi on 2 • 10 ⁵ Pa (1 paskal = 1 N/m^z przy częstotliwości 1000 Hz). Ciśnienie wynoszące około 100 Pa wywołuje uczucie bólu i nosi nazwę progu bólu. Ze względu na dużą rozpiętość wartości poziomów ciśnienia akustycznego wyprowadzono skalę logarytmiczną.

L_p = 10log4[dB]

Pl

gdzie:

p - ciśnienie mierzone aktualnie [Pa] p₀ - próg słyszalności = 20 gPa

• natężenie akustyczne - ilość energii pola przenikającej w jednostce czasu przez powierzchnię prostopadłą do kierunku rozprzestrzeniania się fali liczone w W/m“. Próg słyszalności wynosi 10"¹² W/m²:

Lj = 10log^~ [dB]

■*o

gdzie:

Lj - poziom natężenia dźwięku I - natężenie mierzone aktualnie I_a - natężenie progu słyszalności

⁰ moc akustyczna - ilość energii akustycznej wypromieniowanej przez źródło dźwięku w jednostce czasu liczone w watach (W):

L_n ⁼ 10 l°g TT" [dB]

-”'o

gdzie:

L_v - poziom mocy akustycznej

N - moc mierzona aktualnie

N₀ - moc progu słyszalności (10~¹² W)

W związku z powyższym, poziom dźwięku (natężenie hałasu] wyrażony w decybelach (dB) będzie określał stosunek mocy akustycznej lub natężenia dźwięku albo ciśnienia akustycznego do wartości progu słyszalności, wyrażony w skali logarytmicznej.

Stosowanie skali logarytmicznej pozwala z jednej strony na podawanie niskich wartości poziomów dźwięku wyrażonych w decybelach, z drugiej jednak strony nie pozwala na określenie rzeczywistego narażenia pracownika. Poniżej przedstawiono zależność poziomu natężenia dźwięku w dB, odniesioną do ośmiogodzinnego dnia pracy, od krotności normy.

249