0000074

75

Zespól bólów u pacjenta ze zmianami w krążkach międzykręgowych

17 chorych podawało mrowienia i drętwienia głównie w obrębie pierwszych trzech palców ręki, a u 7 stwierdzono segmentarne zaburzenia czucia powierzchniowego w obrębie palców, rzadziej ramienia i przedramienia. U 5 pacjentów obserwowano osłabienie odruchu z mięśnia dwugłowego i ramienno-promienio-wego, u 4 nie udało się wywołać odruchu z mięśnia dwugłowego. U 4 pacjentów stwierdzono niesymetryczne zaniki mięśniowe w obrębie krótkich mięśni ręki.

Wyraźne ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego, zgięcia i ruchów rotacji stwierdzono u 35 chorych. Ograniczenie to u większości badanych związane było z bólem.

Na podstawie badania radiologicznego zwężenie krążka międzykręgowego i wtórne zmiany zwyrodnieniowe na jednym poziomie kręgosłupa szyjnego obserwowano u 11 chorych, na dwóch poziomach u 45 i na 3 — u 7 (ryc. 1).

Na wykonanych zdjęciach czynnościowych stwierdzono brak ruchomości w uszkodzonej przestrzeni międzykręgowej u 28 pacjentów, z tego u 8 ze zmianami jednopoziomowymi. Cechy ruchomości zwyrodniałych krążków, w tym głównie u chorych ze zmianami wielopoziomowymi, obserwowano u 35 chorych (ryc. 2). U 2 pacjentów stwierdzono wady rozwojowe o typie niezrośnięcia się luku C₅ i C₆.

OMÓWIENIE WYNTKÓW

Porównanie podawanych przez pacjentów dolegliwości bólowych z lokalizacją zmian w krążkach międzykręgowych, potwierdzonych w badaniach rentgenowskich, przedstawia tab. I.

Z tabeli wynika, że dolegliwości bólowe okolicy potylicznej podawali najczęściej pacjenci ze zmianami w segmencie Cg_₆. 40 pacjentów, u których w obrazie rentgenowskim stwierdzono zwyrodnienie krążków na poziomach Cs_₆ i Cg_y, podawało rozlane bóle karku. Zmiany na tych poziomach u 22 cho

rych powodowały również bóle promieniujące do łopatki, barku i ramienia. Tylko u 7 chorych z tej grupy obserwowano bóle charakterystyczne dla ucisku korzenia Cg_₆, rozprzestrzeniające się w dół do palców, po grzbietowej i promieniowej powierzchni kończyny. U pozostałych chorych rodzaj dolegliwości bólowych, umiejscowienie oraz współistniejące ograniczenie ruchomości przemawiało za innym patomechanizmem ich powstania.

U pacjentów z odkształceniem kifotycznym lordozy szyjnej, szczególnie przy zmianach wielopoziomowych, występowały najczęściej stopniowo narastające bóle karku i bóle promieniujące do barków i ramion. Bóle te chorzy wiązali z koniecznością utrzymywania głowy w pochyleniu przez dłuższy czas: przy pisaniu, w pracach krawieckich czy w czasie prowadzenia samochodu.

Odkształcenie lordozy kręgosłupa szyjnego (ryc. 3) zmieniało rozkład sił nacisku ciężaru głowy i utrzymanie jej w pionie wymagało wzmożonego napięcia mięśni karku.

Przy pochylaniu głowy ruch zgięcia odbywał się głównie (jak to potwierdzają radiogramy) w wyższym odcinku kręgosłupa. Ograniczenie lub zniesienie ruchomości w zwyrodniałych krążkach prowadziło do nadmiernej ruchomości kompensacyjnej, a nawet cech niestabilności, w krążkach leżących powyżej (ryc. 4). U tych pacjentów dominowały dolegliwości bólowe związane z intensywnymi ruchami głowy lub występowały po zajęciach wymagających dużego napięcia mięśni karku i obręczy barkowej.

Gdy w zmienionych krążkach utrzymywała się ruchomość (ryc. 5) pacjenci podawali najczęściej bóle w obszarze odpowiadającym poziomowi zmian, bóle promieniujące do barków, kończyn, drętwienia karku i rzadziej palców.