0250

od rodzaju tętnicy i od miejsca, z którego została zarejestrowana. Charakterystyczny zała-mek D — zwany dykrotycznym—jest wynikiem przejściowego obniżenia ciśnienia po zamknięciu zastawek półksiężycowatych (nie bez znaczenia ma być odbita fala tętna).

Krzywa przedstawiona na ryc. 13.9 bywa błędnie nazywana falą tętna, a załamek D falą dykrotyczną. Nie jest to wykres fali, lecz drgań ciśnienia w danym miejscu tętnicy (brak periodyczności przestrzennej, rozdział 11.3).

Sprężyste właściwości ścian naczyniowych tętnic różnią się znacznie od żył (ryc. 13.7). Jest to związane z funkcjami, jakie mają do spełnienia układ tętniczy i żylny. Tętnice odznaczają się stosunkowo dużym modułem sprężystości objętościowej. Żyły natomiast przy małych ciśnieniach stosunkowo łatwo zmieniają objętość, dopiero przy większych ciśnieniach stają się bardziej oporne. Jednak przy nawet dużych jak na żyły ciśnieniach 18 mm Hg, taki sam przyrost ciśnienia wywoła 3 razy większą zmianę objętości niż w tętnicach. W związku z tym układ żylny nosi nazwę „pojemnościowego”, zawiera znaczną część

Ryc. 13.9. Składowa zmienna ciśnienia tętniczego (ciśnienie tętnienia) —jako funkcja czasu w danym miejscu tętnicy.

Ryc. 13.10. Serce w roli pompy, tętnica w roli powietrzni (zbiornik energii potencjalnej), żyły w roli pojemnika (zbiornik objętościowy).

17 — Podstawy biofizyki

257