0256

trodą 2, różnica potencjałów między elektrodami zmieniła znak, wychylenie przyrządu w przeciwną stronę. Faza V — pobudzenie minęło elektrody, wychylenie 0. Charakter otrzymanej w ten sposób krzywej (ryc. 13.136) zależy w dużym stopniu od sposobu rozmieszczenia elektrod, zwłaszcza od ich odległości. Gdy elektrody są umieszczone blisko siebie, krzywa ma inny przebieg. Pobudzenie w tych warunkach pojawia się pod elektrodą 2

-0-

-i— + +    + + j- +

+ + + + i

m + + + +-	1 \ ! <: + + 1__z	1 1 !+ ! U- •5
1 i i i
+ + + + IV + + +■+.	+ +--+ 4 r-^3—| -^7+ + + +	+ /~X / \ / \ / \ 2 1 \
+ + + + + 4- + ++--

w

+ 4- + + „	J+ + + + _

__y    \____

+ ++ + + + + + +

Ryc. 13.13. Przewodzenie pobudzenia wzdłuż komórki nerwowej: a — sposób rejestrowania przewodzenia pobudzenia; b — przebieg zmian różnicy potencjałów między elektrodami 1 i 2.

zanim zdążyło wygasnąć pod elektrodą 1. Różnice potencjałów między elektrodami są wtedy wypadkową stanów panujących w punktach 1 i 2. Z tego rodzaju sytuacją spotykamy się podczas badania przemieszczania się stanu pobudzenia w mięśniu sercowym. Przykładając elektrody bezpośrednio do bijącego serca (w doświadczeniach na sercu zwierząt) jedną do podstawy serca, a drugą do koniuszka (ryc. 13.15) elektrokardiograf zapisze krzyw'ą przedstawioną na ryc. 13.14, zwaną clektrokardiogramem serca. Powstawanie elektrokardiogramu serca tłumaczy ryc. 13.15. W chwili pojawienia się pobudzenia pod elektrodą 1 (ryc. 13.15«) wyzwala się w tym miejscu potencjał czynnościowy, przedstawiony jako krzywa 1 (ryc. 13.156). Gdy pobudzenie dotrze do elektrody 2 i tu wyzwolony zostaje potencjał czynnościowy, zmiany potencjałów w stosunku do elektrody 1 będą jednak miały znak przeciwny, co przedstawia krzywa 2. Potencjał czynnościowy w 2 zostaje wyzwolony już w chwili, kiedy w punkcie 1 nie zdołał on osiągnąć nawet swej wartości maksymalnej. Krzywe 1 i 2 zachodzą na siebie. Przyrząd pomiarowy pokazuje