0000159

160

F. Tokarz, S. Nowak

W warunkach ambulatoryjnych, stosując uproszczoną klasyfikacją bólu na cztery zespoły, stwierdzano najczęściej bóle: szyjno-ramienne w 42°/o i szyjno--kręgowe w 30%. Prawie w 80% przypadków miejscem impulsacji bólowej były środkowe i dolne segmenty szyjne kręgosłupa, a tylko w 20% trzy górne.

W ustaleniu przyczyny bólu poza ogólnym i neurologicznym badaniem szeroko korzystano z badań innych, jak np.: rentgenowskich zdjęć kręgosłupa zwykłych i specjalnych (czynnościowych), emg, eeg i badań otoneurologicznych.

Wśród stwierdzonych zmian chorobowych pierwszoplanowymi w etiopato-genezie bólu były spondyloza i spondyloartroza — w 47% przypadków. U chorych z tymi zmianami dostrzega się pewne prawidłowości, mianowicie bóle wieloobjawowe — często utrwalone — pojawiają się zazwyczaj dopiero po poprzedzającym je dłuższym okresie bólów zwykłych segmentarnych. Podobna dynamika, aczkolwiek mniej dostrzegalna klinicznie ze względu na szybko zmieniający się charakter bólu, występuje również w przypadku urazu kręgosłupa i przepukliny krążka. Nierzadko, przy tych zmianach chorobowych -— nagle powstających, ból występuje bądź natęża się dopiero w pewien czas po urazie.

Szyjne zespoły bólowe w porównaniu z lędźwiowo-krzyżowymi występują rzadziej; w naszym materiale ich stosunek przedstawia się, jak 2 :3. Znamienne jest również większe zróżnicowanie symptomatologiczne bólów szyjnopochod-nych; w 70% przypadków są one wieloobjawowe zarówno pod względem odczuwanych wrażeń, jak i terytorialnego ich zasięgu.

Tabela I

Przyczyny bólu

			Bóle
Rodzaj zmian		Szyjno-kręgo- we	Szyjno-ramien ne	Szyjno-głowo- we
Spondyloza Spondyloartroza	47%	18	16	13
Urazy	21%	6	8	7
„Dyski”	12%	2	6	4
Zapalenia	12%	2	10	—
Inne, np. wady rozwojowe,	guzy 8%	2	2	4
		30	42	28