050 7

98 historia w szkole

historia w szkole, przedmiot nauczania z grupy przedmiotów humanisty-czno-społecznych, realizowany odrębnie zazwyczaj od początku drugiego stopnia do końca trzeciego stopnia szkoły ogólnokształcącej. Celem nauczania h. jest poznanie przez uczniów przeszłości własnego kraju i innych krajów świata, wdrożenie ich do myślenia historycznego, zrozumienie prawidłowości procesu historycznego, kształtowanie uczuć patriotycznych i intcrnacjonali-stycznych oraz czynnej posuwy obywatelskiej. Przedmiotem h. w sz. jest poznawanie przez młodzież historii kraju ojczystego na tle historii powszechnej, zrozumienie sukcesów historycznych i niepowodzeń swego kraju, chlubnych i niechlubnych tradycji swego narodu. Przy tym kurs nauczania h. jest zazwyczaj koncentryczny, tzn. dzieje kraju ojczystego opracowywane są dwukrotnie, choć w kursie licealnym tło obejmujące ważne wydarzenia historii powszechnej jest z reguły szersze.

hobby (ang. hobby — konik), ulubione zajęcie o charakterze amatorskim wykonywane w czasie wolnym, „konik”. Może to być zajęcie typu intelektualnego (samokształcenie w wybranej dziedzinie wiedzy), typu naukowo-badawczego, artystycznego, technicznego, sportowego, często jest nim kolekcjonerstwo lub turystyka. Dobrze przeprowadzona praca -♦ kół zainteresowań w szkole sprzyja powstawaniu takich zainteresowań amatorskich, przy czym ich rola społeczna będzie wzrastać w miarę wzrostu czasu wolnego.

hodegetyka (gr. hodós — droga, hegeisthai — prowadzić), termin oznaczający w XIX w. i na początku XX naukę o metodach wychowania w odróżnieniu od dydaktyki, czyli nauki o metodach nauczania.

Hofmann Hans Georg (ur. 18 IX 1929 w Sulzfcld, NRD), pedagog i socjolog; doktor pedagogiki Uniw. Humboldta w Berlinie 1962, habilitacja 1966; 1961-70 zastępca dyrektora Niemieckiego Centralnego Inst. Pedagogicznego, 1970-74 sekretarz generalny Akad. Nauk Pedagogicznych NRD. Zainteresowania naukowe: teoria wychowania, r.ozwój pedagogiki w święcie, organizacja nauki. Główne prace: Partnenchajterziehung in der toestdeutschen Schule (1963), Schulpolitik der Monopole — heute (1966), Die teestdeutsche Bildungsknse — Ursachen, Wirkungen, Ausuege (współaut., 1967).

holografia [holographed — całkowicie rejestruję), przekazywanie obrazów trójwymiarowych; coraz szersze zastosowanie znajduje w nauczaniu.

homogeniczne grupy (gr. homogenes — jednorodny) (grupy jednorodne), grupy złożone z osobników będących nosicielami danej cechy występującej w zbliżonym nasileniu, np. z dzieci o podobnym typie temperamentu, z uczniów, którzy powtarzali jedną klasę, ze studentów, którzy bardzo dobrze zdali egzamin wstępny.

homoseksualizm (gr. homós — równy, jednakowy, łac. sexualit — płciowy), pociąg płciowy do osobników tej samej płci, uwarunkowany dziedzicznie lub ukształtowany pod wpływem środowiska. Może zdarzać się w szkole,

Hrussanow 99

częściej wszakże występuje w zakładach zamkniętych i w internatach jako tzw. h. zastępczy. Postępowanie pedagogiczne sprowadza się przede wszystkim do rozdzielania par i do perswazji. Opinia społeczna potępia h., w niektórych krajach jest on karany.

honor (łac. honor — cześć], dbałość o swoje dobre imię w połączeniu z poczuciem własnej godności; pojawia się stosunkowo wcześnie u dzieci, lecz szczególnie wyraźnie występuję w okresie dojrzewania i w wieku młodzieńczym. H. można rozwinąć odwołując się do ambicji dzieci i młodzieży, dostrzegając i wzmacniając dobre strony postępowania, można go także osłabić lub wręcz zniweczyć przez lekceważenie zalet i wyolbrzymianie wad oraz psychiczne i fizyczne maltretowanie wychowanków.

honor zespołu, dbałość o dobre imię zespołu okazywana przez wszystkich jego członków — w połączeniu z poczuciem solidarności z zespołem i dumy z przynależności do niego. Młodzi ludzie szczególnie sobie cenią fakt przynależności do zespołu i solidarności z nim, toteż wychowawcy zyskują wiele, gdy z respektem odnoszą się do tego faktu. Zjednanie sobie zespołu i wciągnięcie go do współdziałania z nauczycielem i szkołą korzystnie wpływa na intensyfikację procesu wychowawczego.    >■

Hornowski Bolesław (ur. 6 V 1914 w Studziance), psycholog; profesor Uniw. A. Mickiewicza w Poznaniu, od 1970 dyrektor Insi. Psychologii w tym uniwersytecie; redaktor naczelny „Przeglądu Psychologicznego”. Zainteresowania naukowe H. koncentrują się wokół problemu osobowości

1    jej składników: zdolności, postaw, przekonań i poglądu na świat. Oprócz tego w ich zakres wchodzą zagadnienia metod badań, zwłaszcza metod testowych. Główne prace: Psychologiczne podstawy kształtowania poglądu na łwiat dzieci i młodzieży (1959), Analiza psychologiczna skali J.C. Ravena (1959,

2    wyd. 1970), Badania nad rozwojem psychicznym dzieci i młodzieży na podstawie rysunku postaci ludzkiej (1970).

hospitacja (gr. hospitari — przychodzić w gościnę), uczestnictwo przedstawicieli władz szkolnych lub nauczycieli w zajęciach szkolnych w celu dokonania ich analizy i ewentualnie oceny; może to być również uczestnictwo w tych zajęciach kandydatów na nauczycieli w celu zdobycia orientacji w metodach

pracy doświadczonych nauczycieli.

Hrussanow Gawril (ur. 6 X 1906 w m. Żcrarna), pedagog bułgarski; profesor Uniw. Klimenta Ochridskiego w Sofii i od 1962 kierownik Katedry Pedagogiki Ogólnej. Zainteresowania naukowe: problemy dydaktyki ogólnej i szczegółowej, metodyka nauczania literatury, wychowanie jako forma działalności społecznej. Główne prace (tytyły w wersji polskiej):, O problemach wychowania jako zjawiska społecznego (1954), Metodyka nauczania a osiągnięcia szkolne (1955), Podstawowe problemy metodyki nauczania literatury (1962), Główne problemy lekcji szkolnej (1963).