076 3

Przy stosowaniu wzoru (3.13) obowiązują zastrzeżenia wymienione na wstępie.

3.5. Eksperyment przechyłowy

Na podstawie dotychczasowych rozważań, wiadomo już w jaki sposób określić środek ciężkości układu ciężarów. Wśród składowych jedną z większych pozycji stanowi kadłub statku. Wyznaczenie jego środka ciężkości metodą "suma momentów przez sumę ciężarów" jest stosowana na etapie projektowania statku, lecz ze względu na ogromną liczbę elementów jest ona mało dokładna i wymagającą weryfikacji. W tym celu, w końcowej fazie budowy statku, przeprowadza się próbę przechyłu czyli, tzw. eksperyment przechyłowy. Eksperyment ten polega na przemieszczaniu w poprzek statku ciężarów o znanej masie na określoną odległość i na mierzeniu kąta przechyłu, jaki to przesunięcie spowoduje. Przed rozpoczęciem prób statek winnien stać prosto - bez przechyłu. Wielkość przemieszczanych ciężarów jest tak dobrana, aby przechyły mieściły się w granicach 1 —3*.

Dąży się do tego, aby stan wyposażenia statku był najbardziej zbliżony do tego , który odpowiada stanowi "statek pusty". Za taki uważa się statek wyposażony w kotwice, cumy i osprzęt przeładunkowy, lecz bez ładunku, załogi, zapasów, paliwa i wody słodkiej, a jedynie z olejem w karterze silnika na motorowcu, a z wodą w kotłach na parowcu. Wszelkie różnice w stosunku do tego stanu zostają uwidocznione w postaci wykazu przedmiotów zbędnych i listy elementów brakujących. Na podstawie tych wykazów dokonuje się korekty uzyskanych rezultatów. Wielkość powstałego kąta przechyłu określa się za pomocą kilku pionów umieszczonych w ładowniach statku lub specjalnego urządzenia rejestrującego.

Jak to uwidacznia rys. 48 przesunięciu masy m w poprzek statku na odległość d towarzyszy przemieszczenie się środka masy całego układu z punktu G do G\ co określa zależność:

Ponieważ w stanie przechylonym statek spełnia warunki równowagi, więc środek wyporu F i środek ciężkości G ponownie leżą na jednej linii pionowej równoległej do linki pionu, więc można napisać proporcję: