084 2

Tabl i ca 9. i

Sposób zapisywania wyników oceny stopnia zanieczyszczenia stali wtrąceniami niemetalicznymi wg [3]

	Rodzaj wtrącenia
				Najwyższy
Lp.				wskaźnik
sz1ifu	TŁ	KK	KP	spośród	TP	KN	s	AT	AA
				TŁ, KK
				i KP
1	1,5	0	0	1,5	0	1,0	1,0	0	0
2	2,5	0	0	2,5	0	2,0	1,0	0	0
3	1,0	2,0	0	2,0	0	0	0,5	0	0
4	2,0	0	0	2,0	0	1,0	2,0	0	0
5	1,5	1,5	0	1,5	0	2,5	1,0	0	0
6	3,0	' 0	0	3,0	0	1,0	2,5	0	0
7	2,0	0	0	2,0	0	1,0	1,0	0	0
8	1,0	3,0	0	3,0	0	0	1,0	0	0
9	1,0	0	0	3,0	0	0	2,0	0	0
10	3,0	0	0	1,0	0	2,0	1,5	0	0 I
11	1,5	0	0	1,5	0	1,0	1,0	0	0
12	1,0	0	0	1,0	0	1,0	1,0	0	0
Średni wskaźnik
—	1,7	0,5	0	1,9	0	1,0	1,3	0	0

9.7. Wykorzystanie automatycznej analizy obrazu do oceny wtrąceń niemetalicznych

Ujawnianie ilościowych związków pomiędzy mikrostrukturą a własnościami metali i stopów stanowi wciąż nie zakończony nurt poszukiwań, którego efektem aplikacyjnym powinna być możliwość sterowania strukturą z uwagi na projektowany zespół własności użytkowych. Ocenę jakości struktury dokonuje się poprzez

określenie parametrów geometrycznych struktury przestrzennej, wyrażonych w kategoriach stereologii sumą określonych wielkości geometrycznych, odniesioną do jednostki objętości. Bez uwzględnienia ilościowych związków parametrów geometrycznych struktury nie jest możliwy postęp w rozwoju teorii własności materiałów, umocnienia [8].

Do oceny parametrów struktury wykorzystuje się analizę ilościową mikrostruktury, zwaną też metalografią ilościową, opartą na analizie obrazu. Polega ona na analizie struktury widocznej na zgładzie metalograficznym i wykonaniu pomiarów oraz zliczeń określonych wskaźników struktury z wykorzystaniem istniejących związków stereoiogicznych. Obecnie następuje duży rozwój metod symulacji komputerowej i rozpowszechnianie metod automatycznej analizy obrazu, które wiążą się przede wszystkim z techniką instrumentalną i wprowadzeniem do norm oceny jakości i warunków technicznych istotnych wielkości stereoiogicznych, opisujących kształt i wielkość wtrąceń niemetalicznych. Tym sposobem moża eliminować skalę wzorców pomiarem określonych wskaźników geometrycznych wtrąceń niemetalicznych z zastosowaniem automatycznych analizatorów obrazu.

W obowiązujących normach dotyczących oceny wtrąceń niemetalicznych podstawę stopniowania stanowi skala wzorców odniesiona do powierzchni objętej polem widzenia. Powierzchnia wtrąceń odniesiona do powierzchni wzorca przedstawia udział powierzchniowy wtrąceń A^. Ten ważny parametr sterologiczny można określać prze2 proste zliczanie metodą punktową lub za pomocą automatycznych analizatorów obrazu.

Powszechnie stosowanymi wskaźnikami pojedynczej cząstki są: objętość, powierzchnia oraz maksymalne, centralne rozmiary ^w przyjętym układzie współrzędnych. Z pojęciem rozkładu wielkości wtrąceń niemetalicznych, który jest podstawą charakterystyki zbioru cząstek, związane są dwie dalsze cechy zbioru: liczba cząstek w jednostce objętości oraz rozpiętość ich wielkości rozumiana jako stosunek kresu górnego do kresu dolnego tozkładu wielkości cząstek. Dane literaturowe wskazują, że wtrącenia siarczkowe występują najczęściej w zakresie wielkości ⁰⁽1 kilku dziesiątych do kilkudziesięciu mikrometrów [9, 10].

161