0017

Pytania ustrukturowane i statystyka

Oprócz standardowych pytań wymagających odpowiedzi w postaci pracy pisemnej, studenci stykają się również z pytaniami dotyczącymi statystyki i metodologii. Mają one zazwyczaj postać prostych pytań ustrukturowanych i wymagają krótkiej odpowiedzi. Na pytania te odpowiada się inaczej niż na pytania problemowe. Nie przypominają one również wypełniania kwestionariusza! Skuteczne odpowiadanie na takie pytania wymaga przeanalizowania, jak zostały one sformułowane i ile punktów można otrzymać za odpowiedź. Jeżeli jest to tylko jeden punkt, to z całą pewnością wystarczy prosta odpowiedź.

Na przykład:

Pytanie:

Co oznacza w statystyce termin „populacja"? (1 punkt)

Odpowiedź:

Populacja jest to zbiór ludzi lub wyników, do którego zaliczają się wszystkie możliwe elementy danej kategorii.

Za bardziej złożone pytania można otrzymać trzy lub więcej punktów. Wymagają one też bardziej rozbudowanej odpowiedzi. Jeżeli za odpowiedź można otrzymać trzy punkty, to egzaminator będzie najprawdopodobniej oczekiwał odpowiedzi składającej się z trzech elementów. Aby pokazać, że rozumiecie pytanie, odpowiadając, warto przytoczyć chociaż po jednym przykładzie ilustrującym każdą wyróżnioną część odpowiedzi.

Na przykład:

Pytanie:

Na czym polega plan badawczy z powtarzanymi pomiarami i jakie są jego zalety? (3 punkty)

Odpowiedź:

Plan z powtarzanymi pomiarami jest jednym ze sposobów organizowania badań eksperymentalnych. W planie tym osoby badane udzielają odpowiedzi w dwóch sytuacjach badawczych. Na przykład w eksperymencie nad spostrzeganiem złudzenia Mullera-Lyera osoby badane mogą oceniać długość linii zarówno w pionie, jak i w poziomie. Główną zaletą tego planu jest to, że każda osoba badana funkcjonuje jednocześnie jako własna grupa kontrolna. Grupy te są zatem doskonale do siebie dopasowane. Inną zaletę stanowi to, że w porównaniu z planem dla grup niezależnych niezbędna tu jest jedynie połowa osób badanych.

W odpowiedzi tej znalazła się definicja terminu oraz jeden krótki przykład. Podkreślono dwie zalety planu. Ponieważ pytanie nie dotyczy wad, słusznie zatem zostały one pominięte.

Pytania tego typu poprzedza zawsze fragment tekstu opisujący przykładowe badanie empiryczne. Należy go przynajmniej dwa razy dokładnie przeczytać, zanim zaczniecie odpowiadać na pytania. Bardzo często odpowiedź na niektóre pytania zawarta jest bezpośrednio w tym tekście. Jeżeli odpowiedź nie wynika wprost z tekstu, to przynajmniej znajdują się tam wskazówki, co należy zrobić.

Niniejsza książka zawiera jeszcze dwa rozdziały pomagające znaleźć odpowiedź na takie pytania. Pierwszy z nich to rozdział następny, w którym zamieszczono pytania dotyczące statystyki. Zostały one tak opracowane, aby obejmowały podstawową wiedzę na temat metod eksperymentalnych. Powinniście najpierw spróbować na nie odpowiedzieć, a dopiero potem zajrzeć do odpowiedzi, które znajdują się na końcu książki. Ostatnia część książki zawiera raczej wskazówki dotyczące tego, co powinno znaleźć się w odpowiedziach, a nie przykłady modelowych odpowiedzi. Drugi pomocny rozdział (s. 69-81) dotyczy statystyki. Nie został on pomyślany tak, aby dostarczyć pełnej i wyczerpującej wiedzy na temat statystyki. Ma raczej charakter wprowadzenia i przeglądu wiedzy. Powinien on być czytany łącznie z którymś z obecnie dostępnych doskonałych podręczników statystyki.