10881729�8508754201165y78311886331250143 n

182

SEKCJA

Choroby wywoUne przez wirusy. nkeu,e. chWmydofil* . mytu,

ROZDZIAŁ • 23

Zakażenia chlamydiami

Craig E. Greene. Jane E. Sykes

ETIOLOGIA

Rodzaj Chlamydiophila zaliczany jest do klasy Miamanhimtt. rz^du ChlamidiaUt i do rodziny Chlataydiactar. Chlamydie są drobno-ustrojami wewnątrzkomórkowymi, w zasadzie Cram-u,«mnyrm. które posiadają (podobnie jak bakterie) ścianę komórkową. DNA i RNA. Pozbawione są natomiast własnego metabolizmu, a więc nie tą zdolne do replikacji i funkcjonowano po2a organizmem żywiciela. Drobnoustroje cc namnażają się przez podział podwójny w obrębie wakuoli cyroplatmy zakażonych komórek. Cykl rozwojowy chlamydii obejmuje fazę zewnątrzkomórkową (ciałka podstawowe) oraz fazę wewnątrzkomórkową (ciałka siateczkowatc) (ryc. 23.1.).

Całka podstawowe to zakaźne cząstki o sztywnej ścianie komórkowej oraz niewielkich rozmiarach (0.2-0.6 pm). pozbawione własnego metabolizmu i odporne na działanie czynników środowiskowych. Zakażenie komórek następuje w wyniku przejściowej migracji zewnątrzkomórkowej. Ciałka podstawowe wnikają do cytoplazmy i w obrębie wakuoli ulegają przekształceniu w większe postaci wegetatywne, zdołne do replikacji. Formy te. nazywane ciałkami siateczkowatymi. nie posiadają ściany komórkowej i nie są zdolne do zakażania komórek. Namnażają się przez pączkowanie i amicocycznc podziały komórek w obrębie wakuoli lub w obrębie fagosomów. Po wstępnej proliferacji następują intensywne podziały, prowadzące do powstania dużej ilości ciałek podstawowych, połączonych z błonami pęcherzyków. Opisany cykl trwa ok. 2 dni.

Ciałka elementarne, uwalniane x komórek po ich rotpadtle. atskuk

kolejne komórki.

Chlamydie atakują głównie błony śluzowe oka, przewodu pokarmowego oraz dróg moczowo-płciowych. U różnych gatunków zwierząt i u ludri mogą wywoływać zakażenia, przebiegające bez-objawowo lub jawnie. Organizm zakażony chlamydiami stanowi potencjalne źródło zarazka dla osobników wrażliwych. Zakażenie szerzy się drogą kropelkową, choć w środowisku zewnętrznym i w temperaturze pokojowej drobnoustroje te są w stanie przeżyć jedynie kilka dni. W następstwie zakażenia w organizmie dochodzi do pobudzenia humoralnych i komórkowych mechanizmów odpornościowych. jednak dająca się zaobserwować tendencja do wywoływania przez chlamydie zakażeń przewlekłych oraz latemnych, wskazuje na ich częściowe uaktywnienie.

Pod koniec XX wieku (po toku 1999) rodzina Chlamydiattat została zaklasyfikowana na nowo i podzielona na dwa rodzaje, tj. Chlamydia i ChLimydophiLt [tab. 23.1.)^M. Początkowo składała się tylko z rodzaju Chlamydia, w obręb którego wchodziły następujące gatunki: ChLtmydia muhomatit, ChLtmydia pneumoniae, Chlamy-dia pecomm i ChLtmydia psinach. Obecnie zalicza się do niego: ChLtmydia muhomatit. będącą przyczyną zaburzeń narządu wzroku oraz zakażeń układu moczowo-płciowego, oraz ChLtmydia wari-darum i ChLtmydia tuis, atakujące odpowiednio gryzonie i świnie. W obrębie rodzaju OtlamydophiLt umieszczono ChLtmydia per-eorum, wcześniej określaną jako ChLtmydia pecorum, wywołującą

replikacja

ciałka

ft podstawowe

a każenie

mooocytów

zakażenie /. komórek ii śródbłonka I f

formowani* się cislek * wtrętowych

r róinicowai I CS do CP

<© UGA

^/■B/    II    ' I~ IA    mm. ar ,

Rycina 23.7. Fazy rozwoju Chlamydia. Na rycinie przedstawiono dwie formy drobnoustrojów - zakaźne ciałka podstawowe (CP) oraz ciałka sia-teczkowate (CS), zdołne do replikacji. Fazy A i B przedstawiają transformację CP w CS i repłikację tych ostatnich. W fazie C następuje różnicowanie CSdoCP.zii w fazie E ftza komórek, uwalnianie zarazka i zakazanie kolejnych komórek na drodze fagocytozy (faza F). W przypadku rozwoju odporności, CS utrzymują się wewnątrz komórek (faza D) i nie ulegają replikacji (University of Georgia, Athens (GAJ)