148 8

- gdy wyniki badań rozpatrywane są pojedynczo, parametr m szacuje się ze wzoru (II.2), natomiast o według wzoru (II.3).

Ocenę punktową parametrów można również ustalić wprost na siatce funkcyjnej rozkładu normalnego, jak to podano w przykładzie (str. 148). Znajomość ocen punktowych pozwala wyznaczyć empiryczny współczynnik zmienności v oraz granice faktycznego przedziału zmienności wielkości badanej cechy według wzorów:

■>0 D = —	(H.12)
X
■*min = * (1 ~ 3l>)	(H.13)
*max= (1 +3U)	(11-14)

gdzie s₀ - estymator nieobciążony parametru a, który należy obliczyć ze wzoru (II.3) lub (II. 10).

4. Weryfikacja hipotezy kształtu założonego rozkładu

W wielu sytuacjach błędy przypadkowe wyników pomiarów podlegają rozkładowi normalnemu. W naszym przypadku zakładamy, że mamy do czynienia z rozkładem normalnym (hipoteza zerowa) i staramy się na drodze odpowiednich testów zweryfikować przyjętą hipotezę. Stosujemy test Kołmo-gorowa, a w szczególności metodę graficzną. Metoda ta polega na zastosowaniu odpowiedniej siatki przynależnej do tego rozkładu, wykonanej w odpowiedniej skali. Siatka ta jest tak wykonana, że odpowiadający jej rozkład (wykres dystrybuanty) ma kształt linii prostej. Na siatce tej zaznacza się punkty odpowiadające dystrybuantom empirycznym każdej z zebranych danych S (jc) lub środkowi każdemu z przedziałów klasowych S (Ax). Następnie punkty te łączy się za pomocą prostej. Prosta ta powinna być możliwie tak wypośrodko-wana, ażeby zaznaczone punkty znajdowały się najbliżej prostej po obu jej stronach, tj. by dla każdego zaznaczonego punktu wartość bezwzględna różnicy współrzędnych w kierunku osi rzędnych - punktu i odpowiadającego mu punktu na prostej - była jak najmniejsza.

Dokonujemy odczytu maksymalnej rozbieżności D (rys. II.3 str. 150) od wykreślonej linii prostej do zaznaczonych punktów empirycznych, a następnie, zgodnie ze wzorem (11.15), obliczamy iloczyn D V/T i stwierdzamy,

146