Czynniki genetyczne ważniejsze nizw typie 1, otyłość, styl życia. Występuje po 40 r.ż.
Najważniejsze to: zaburzenia wydzielania insuliny przez komórki beta i niemożność odpowiedzi tkanek peryferyjnych na insulinę (insulinooporność) (mięśni szkieletowych, tkanki tłuszczowej, wątroby).
Nie stwierdza się nacieku zapalnego wysp. Występuje ogniskowa atrotia i złogi amyloidu, umiarkowany zanik komórek beta. Względny niedobór insuliny. Kwasica ketonowa występuje rzadko.
Patogeneza powikłań cukrzycy:
1. Nieenzymatyczna glikolizacja ( nadmierna), nieodwracalne jej produkty (AGE) akumulują się w ścianach naczyń, prowadząc do ich uszkodzenia.
2. Tworzenie AGE na białkach powoduje: opóźnianie odpływu LDL ze ściany naczyń, odkładanie cholesterolu w błonie wewnętrznej naczyń, przyśpieszając tym samym rozwój miażdżycy. AGE mogą także oddziaływać na ścianę kapilar, włącznie z włośniczkami nerkowymi, których rozwijają się pogrubione błony podstawne i stają się one nieszczelne.
3. AGE wiążą się z wieloma receptorami wielu typów komórek: Np. śródbłonka, makrofagów, limfocytów, komórek mezangialnych.
4. Akumulacja sorbitolu i fruktozy prowadzi do wzrostu wewnątrzkomórkowej osmolarności-
uszkodzenie komórek Schwanna i perycytów kapilarach siatkówki Zastępową neuropatią obwodową mikrotętniakami siatkówki. . . - _ .
Morfologia :
I Nefropntin cukrzycowa
Nerki są głównym celem zmian w cukrzycy, a niewydolność nerek drugą po zawale mięśnia sercowego przyczyną śmierci.
Można wyróżnić trzy ważne zmiany : I. zmiany klębnszkowe 2 zmiany w naczyniach nerkowych, głównie miażdżyce tętniczek. i 3. odmiedniczkowe zapalenie nerek obejmujące martwicze zapalenie brodawek nerkowych.
Najważniejszą zmianą w obrębie klębuszków jest pogrubienie biony podstawnej włośniczek, rozlane stwardnienie klębuszków nerkowych i guzkowe stwardnienie kłębuszków nerkowych ( Zespól Klimmelstiela-Wilsona). _ .
a) Błona podstawna włośniczek klębuszków jest pogrubiała na całej swe i długości.
b) Rozlane stwardnienie klębuszków nerkowych obejmuje rozlane zwiększenie się mezangialnei macierzy wraz z proliferacja komórek macierzy, któremu zawsze towarzyszy pogrubienie błony podstawnej. Stwierdzane po ok. 10 latach. Kiedy się nasila występuje zespól nerczycowy: białkomocz, hipoalbuminemia, obrzęki.
c) Guzkowe stwardnienie klębuszków nerkowych odróżnia się wskutek morzenia się kulistych warstwowych depozytów macierzy' wewnątrz mezangialnego rdzenia zrazika. Guzki te mają tendencję do powstawania na obwodzie kłębuszka, a ponieważ powstają w obrębie mezangium spychają pętle włośniczek jeszcze bardziej na obwód. Często te pętle tworzą halo wokół guzka.
Te zmiany są określane jako zespól Kimmelstiela-Wilsona.
Występuje nieregularnie w obrębie nerki.
Złogi są PAS dodatnie.
2) Miażdżyca tętnic i tętniczek nerkowych.
Szkliste stwardnienie tętniczek atakuje nie tylko tętniczki doprowadzające, ale tez odprowadzające.
3) Odmiedniczkowe zapalenie nerek jest ostrym lub przewlekłym zapaleniem nerek, które zwykle rozpoczyna się w tkance śródmiąższowej, a następnie rozprzestrzenia się obejmując kanaliki, a w przypadkach skrajnych kłębuszki.
Jedną ze specjalnych form ostrego odmiedniczkowego zapalenia jest martwica brodawek nerkowych.
2) Trzustka.
Częstsze w typie 1
Zmniejszenie liczby i wielkości wysp.
Naciek wysp przez leukocyty ( głównie limfocyty T )
Utrata ziarnistości przez komórki beta.
Zastępowanie wysp amyloidem w cukrzycy typu 2.
Wzrost liczby i wielkości wysp jest szczególnie charakterystyczny dla niecukrzycowych noworodków matek z cukrzycą.