152

Zwiększona szybkość chłodzenia zapobiega dalszej grafityzacji cementytu zawartego w perlicie, dzięki czemu struktura osnowy składa się z perlitu lub perlitu i ferrytu z wydzieleniami węgla żarzenia - rys.15.19.

4bwatów‘-Cł

' X*

Uf.ry¹ r'\f ■    ■ ">

te

?V ' r*/ ^rĘ3

r~\/ V-<_r>;

„ł v.-vkVV+ .

Rys. 15.18. Struktura żeliwa ciag-liwego czarnego (ferryt i węgiel żarzenia), pow. 100x

Rys.15.19. Struktura żeliwa c ia gliwego per-litycznego ("perlit i węgiel żarzenia), pow. 350x

X

•i; i:

2eliwo ciągliwe zgodnie z PN-92/H-83221 oznacza się odpowiednio do typu żeliwa literami W, B, P, a następnie liczbami odpowiadającymi minimalnej wytrzymałości na rozciąganie R » wyrażonej w MPa i podzielonej przez 10, oraz cyframi odnoszącymi się do minimalnego wydłużenia A₃ w % - tablica 15.4.

2eliwo ciągliwe białe stosuje się głównie na cienkościenne odlewy, którym nie stawia się wygórowanych wymagań wytrzymałościowych. Wykazuje ono dobrą spawalność, natomiast jego podatność i do obróbki skrawaniem jest gorsza niż żeliwa ciągłiwego czarnego.

2eliwo ciągliwe czarne wykazuje największe wartości wydłużenia (A₃=10^12%) w stosunku do pozostałych odmian. Jego skrawal* ność jest dobra ze względu na obecność węgla żarzenia. Znajduj®

zastosowanie tam, gdzie większa wytrzymałość małych elementów Konstrukcyjnych nie jest konieczna, natomiast ważne są niskie koszty produkcji, np. w przypadku części maszyn rolniczych, maszyn do szycia, łączników rur itp.

Tablica 15.4

Wl asności mechaniczne ieliw cingliwych

Oznaczenie żeliwa	Wytrzymałość na rozcigsanie MPa	Granica plastyczności V,, MPa	Wydłużenie Aj, %	Twardość HB
	minimum ^0
W 35-04	350	-	4	<. 230
W 33-12	380	200	12	<200
W 40-05	400	220	5	<220
W 45-07	450	260	7	<220
B 30-06	300	-	6	<150
B 32-12	320	190	12	<150
B 35-10	350	200	10	<150
P 45-06	450	270	6	150+200
P 50-05	500	300	5	160+220
P 55-04	550	340	4	180 + 230 ;
P 60-03	600	390	3	200+250
P 65 -02	650	430	2	210+260
P 70-02	700	530	2	240+290
P 80-01	800	600	i	270+310

Żeliwo ciągliwe perlityczne ma podobne zastosowanie jak żeliwo ciągliwe czarne, lecz głównie w przypadkach, w których wymagana jest większa wytrzymałość na rozciąganie.

15.8. Żeliwa stopowe

W celu zwiększenia własności wytrzymałościowych oraz nadania żeliwom cech specjalnych wprowadza się składniki stopowe. W zależności od ilości wprowadzonych pierwiastków stopowych dzielimy

je na:

295