162 6

Obecność w stali pierwiastków stopowych wywiera także wpływ na przemiany podczas odpuszczania,a głównie opóźnienie rozpadu martenzytu i austenitu szczątkowego. Wskutek tego przy porównywalnych temperaturach odpuszczania stal stopowa wykazuje w odniesieniu do stali węglowej znacznie większe wskaźniki wytrzymałościowe - rys.16.11.

Przy wysokim odpuszczaniu pierwiastki stopowe wpływają intensywnie na koagulację węglików,przesuwając do wyższych temperaturę koagulacji węglików.Przebieg i ilościowe efekty przemiany węglików zależą od stężenia węgla i dodatków stopowych.

Rys.16.10. Wpływ pierwiastków stopowych na hartowność stali wg [3]

Stale niskostopowe o podyższonej wytrzynałości. Stałe te wprowadzono dla zaspokojenia potrzeb technologii spawania, które stosowane są do produkcji elementów konstrukcyjnych. Dla tej grupy stali wymagane są dobre własności wytrzymałościowe przy równoczesnej odporności na kruche pękanie. Można to osiągnąć przez wytwarzanie stali o obniżonym poziomie zanieczyszeń wtrąceniami niemetalicznymi oraz drobnoziarnistości.

Dobra wytrzymałość i ciągliwość osiągana jest poprzez dobór składu chemicznego, dla którego należy dobrać warunki procesu metalurgicznego i przeróbki plastycznej na gorąco. Ustalono, że

Rys.16.11. Wpływ temperatury odpuszczania na twardość stali chromowych i molibdenowych wg [3]

lepsze wskaźniki użyteczności technicznej w tej grupie stali osiągnąć można poprzez wprowadzenie manganu i krzemu do określonych stężeń zabezpieczających podwyższenie granicy plastyczności i wytrzymałości wskutek umocnienia osnowy ferrytycznej.

0    efekcie umocnienia decyduje ponadto rozdrobnienie ziarna

1    udział perlitu oraz wydzielanie dyspersyjnych cząstek faz międzywęzłowych utworzonych z udziałem mikrododatków V, Ti, Nb i N. Stale te podzielić można na 3 grupy:

- o strukturze ferrytyczno-per1itycznej, osiągające

Rg 2-450-550 MPa, o strukturze	bainitycznej	i granicy	plastyczności
RQ 2-500-700 MPa,
o strukturze	sorbitycznej	i granicy	plastyczności
Rq 2-750—900 MPa

Na rys 16.12 przedstawiono własności użytkowe tej grupy stali w zależności od struktury oraz typowe przykłady ich zastosowania .

Stale konstrukcyjne stopowe do ulepszania cieplnego. Stosuje się je na elementy konstrukcyjne silnie obciążone. Dla tych stali eksponowana jest duża wartość stosunku wskaźników R_{Q 2}/^Rm Pierwiastki stopowe wprowadzone do stali mają na celu poprawę własności wytrzymałościowych i ciągliwości w stanie ulepszonym

315