168

170 Rozdział 6

Obliczanie wpływu czynników na powstałe odchylenie rozpoczynamy od ustalenia kierunku i siły oddziaływania zmian ilościowo-strukturalnych na odchylenie kosztów materiałów bezpośrednich: (AKmb_Ul+x)):

AKmb_U/+s) - L q\ /7₍₎Co - £ cjon_Qc₀ = 1 980 000 - 1 350 000 = 630 000.

Zmiany ilościowo-strukturalne przyczyniły się wiec do wzrostu kosztów materiałów bezpośrednich o 630 000 zł.

Aby ustalić oddzielnie wpływ zmian ilościowych i strukturalnych można zastosować dwie metody. Pierwsza polega na określeniu w pierwszej kolejności wpływu zmian ilości sprzedaży. W tym celu obliczamy globalny wskaźnik dynamiki przychodów ze sprzedaży (^lP), jako iloraz sumy sprzedanych wyrobów w roku badanym i bazowym:

12 000

Wpływ zmian ilości sprzedaży na odchylenie kosztów materiałów bezpośrednich (AKmb_Uj)) obliczamy przyjmując założenie, że wyjściowy poziom kosztów wzrasta proporcjonalnie do wzrostu ogólnej ilości sprzedaży:

AKmb_Ul) = £ ćj₍₎ n₀ c₀ ■ (^VP - 1) = 1 350 000 • (1,25 - 1) = 337 500.

Wzrost liczby sprzedanych wyrobów wpłynął na wzrost kosztów' materiałów bezpośrednich o 337 500 zł.

Wpływ zmian strukturalnych (AKmb_ix)) ustalamy wynikowo:

AKmb_tx) = AKmb_u,_+S) - AKmb_Ul) = 670 000 - 337 500 = 292 500.

Zmiany struktury sprzedaży spowodowały w iec wzrost kosztów o 292 500 zł.

Druga metoda wyodrębnienia wpływu zmian ilościowych i strukturalnych na odchylenie kosztów materiałowych polega na określeniu w pierwszej kolejności kierunku i siły oddziaływania zmian w strukturze sprzedaży. W tym celu ustala się koszty materiałowe, jakie poniosłoby przedsiębiorstwo, gdyby zachowano strukturę produkcji z roku ubiegłego.

Z danych przedstawionych w wyjściowej tabeli 6.11 wynika, że w roku ubiegłym sprzedaż wyrobu A wynosiła 41,7%, wyrobu B - 25,0% zaś wyrobu