188 2

nego, przebiegającego jednak w innych warunkach temperaturowo naprężeniowych. W procesie tym dochodzi głównie do poślizg^ poprzecznego, wspinania i anihilacji dyslokacji, prowadząc <i₀ powstawania komórkowej struktury dyslokacyjnej lub podziarn

0    zbliżonym kącie dezorientacji. Powstawanie i anihilacja dyslokacji ustalają się w pewnych zrównoważonych warunkach

1    powodują utrzymywanie się naprężenia płynięcia na określony* poziomie wartości. Podczas znacznego odkształcenia plastycznego na gorąco, szczególnie w stopach o małej energii błędu ułożenia, przebiega rekrystalizacja dynamiczna powodująca znaczne obniżenie naprężenia płynięcia materiału. Zjawisko to polega na utworzeniu zarodków ziarn oddzielonych granicą szerkokątową i migracji takich granic w głąb zgniecionej osnowy. Migrująca granica pochłania defekty liniowe i punktowe powodując odbudowę zgniecionej struktury materiału. Rekrystalizacja dynamiczna nie prowadzi do utworzenia struktury stabilnej, gdyż nowe zrekrystalizowane ziarna nasycają się ponownie dyslokacjami w czasie trwającego odkształcenia. Rekrystalizacja dynamiczna przebiega szybciej w warunkach dużych odkształceń plastycznych i wysokiej temperatury. Jeżeli jednak szybkość generowania defektów budowy krystalicznej będzie większa od szybkości usuwania skutków zgniotu, wtedy naprężenie niezbędne do dalszego odkształcania będzie rosło, a tworzona komórkowa struktura dyslokacyjna będzie bardzo stabilna, hamując przebieg rekrystalizacji dynamicznej. Schemat przebiegu krzywych naprężenia w funkcji odkształcania materiału z ilustracją odziaływania procesów zdrowienia i rekrystalizacji na skutki zgniotu przedstawiono na rys.19.8.

Również bezpośrednio po zakończeniu procesu odkształcenia na gorąco w czasie przebywania materiału w wysokiej temperaturze mogą wystąpić procesy usuwania skutków zgniotu. Procesy te zachodzą w metalach i stopach odkształconych z gniotem mniejszym od krytycznego, niezbędnym do zapoczątkowania zdrowienia lub rekrystalizacji dynamicznej.

r

ODKSZTAŁCENIE 6

Rys.19.B. Udział mechanizmów zdrowienia i rekrystalizacji na przebieg krzywych naprężenie - odkształ cenie

W przypadku gdy odkształcenie plastyczne na gorąco mieści w zakresie pomiędzy krytycznym dla zapoczątkowania zdrowienia dynamicznego, a jest większe od krytycznego dla zapoczątkowania zdrowienia statycznego, wtenczas po odkształceniu dochodzi do zdrowienia statycznego. Zatrzymanie odkształcenia w zakresie pomiędzy krytycznym dla zdrowienia statycznego a krytycznym dla rekrystalizacji dynamicznej powoduje, że zanik umocnienia zgniotowego po odkształceniu może nastąpić poprzez rekrystalizację statyczną. W zakresie odkształceń pomiędzy krytycznym rekrystalizacji dynamicznej a odkształceniem, dla którego zostaje ustalone stałe naprężenie płynięcia wygrzewanie po odkształceniu prowadzi do zdrowienia statycznego i rekrystalizacji metadynamicznej lub statycznej. Rekrystalizacja meta-dynamiczna występuje wtedy, gdy zarodki rekrystalizacji zostały utworzone podczas odkształcania materiału, a ich rozrost ^wYstępuje już po zakończeniu przeróbki plastycznej.

367