194 195

194 10. Wykonanie instalacji

Połączenia klejone wykonywane są na odpowiednio uformowanych zakończeniach elementów. Część cylindryczna zewnętrzna jest wsunięta w gładką mufę drugiego elementu. Powierzchnie obu łączonych elementów muszą być czyste i odtłuszczone oraz pokryte klejem. Do czyszczenia i odtłuszczania należy używać zalecanych przez producenta środków. Kleje stosowane do łączenia muszą być odpowiednie do łączonych materiałów; zgodnie z zaleceniem producenta oraz objęte specyfikacją systemu w ramach certyfikatu.

Połączenia zgrzewane wykonywane są przez połączenie rozgrzanych i nadtopionych powierzchni łączonych materiałów. Można rozróżnić następujące rodzaje zgrzewania:

wane odpowiadającymi im wymiarowo końcówkami grzewczymi zgrzewarki. Po odczekaniu przewidzianego instrukcją czasu, nagrzane elementy są łączone ze sobą przez wsunięcie zewnętrznej części cylindrycznej w mufę (rys. 10.1).

i Rys. 10.1. Zgrzewanie mufowe rur z polipropylenu.

- zgrzewanie mufowe: fragmenty łączonych elementów są jednocześnie podgrze

-    zgrzewanie doczołowe: ucięte prostopadle (lub przygotowane w inny wymagany sposób) końce łączonych elementów nagrzewane są przez określony czas elementem grzejnym zgrzewarki, a następnie są dociskane doczołowo za pomocą specjalnego oprzyrządowania, aż do wystąpienia odpowiedniej wielkości nadle-wn na zewnętrznej powierzchni połączenia.

-    zgrzewanie elektrooporowc: jest to odmiana zgrzewania mufowego, polegająca na tym, że zamiast zgrzewarki stosuje się specjalne kształtki z zatopionym w niej oporowym przewodem grzejnym. Po nasunięciu złącza elektrooporowego na cylindryczny fragment łączonego elementu, podłącza się grzejny przewód oporowy do źródła prądu. Podczas przepływu prądu następuje rozgrzanie i stopienie materiału rury i złącza elektrooporowego.

Połączenia zaciskowe polegają na zaciśnięciu rury w określony sposób na łączniku. Może też być element zaciskający zaciśnięty na rurze. Zaciśnięcie elementu zaciskowego może być realizowane różnymi sposobami - dokręceniem nakrętki wywierającej odpowiedni nacisk, zaprasowanicm pierścienia na rurze lub inne. Warunkiem poprawnego wykonania połączenia jest zastosowanie właściwych, przewidzianych instrukcją i certyfikatem złączek oraz wykonywanie połączenia zgodnie z instrukcją i zastosowaniem odpowiednich narzędzi.

Połączenia zaprasowywane są wykonywane przy pomocy zaciskarek ręcznych luli mechanicznych. Na przygotowaną wcześniej rurę z tworzywa sztucznego wkłada się metalową złączkę, którą zaciska się na końcówce rury. Uszczelnienie połączenia następuje poprzez zaprasowanie zewnętrznej tulei złączki na rurze.

10.3.6. Rozszerzalność liniowa rur

Współczynniki rozszerzalności liniowej a rur z różnych materiałów zestawione w rabl. 10.5. W przypadku rur z tworzyw sztucznych współczynnik ten jest większy w porównaniu z rurami stalowymi i miedzianymi. W instalacjach wykonywa; nych z rur z tworzyw- sztucznych występują większe wydłużenia na skutek wpływu zmieniających się temperatur w porównaniu do tradycyjnych instalacji z rur staloi uych czy miedzianych. Zjawisko to należy uwzględniać w toku obliczeń instalacji poprzez projektowanie niezbędnych kompensacji.

Wielkość wydłużenia przewodu pod wpływem zmieniającej się temperatury można określić ze wzoru:

AL = cx • L • AT    (10-1

gdzie

AL - przyrost długości przewodu, Tm], a - współczynnik rozszerzalności liniowej, [mm/m-KJ,

L - początkowa długość przewodu, [m],

AT - różnica temperatur początkowej i końcowej, [°C].

Tablica 10.5. Orientacyjne wielkości wydłużeń liniowych przewodów wykonanych z różnych materiałów (65].

	Współczynnik
Materiał przewodów	rozszerzalności liniowej a (mm/m-K]
Stal ocynkowana	0.012
Miedź	0,017
rŁ-RT-Al.-Pfc-RT”	0,025
PP-R-Al-PP-R”	0.035
Polichlorek winylu PVC	0,070
Polietylen sieciowany PK-X	0,14
Polipropylen PP	0,18
Polietylen Pt	0,20
Polihuryłcn PB	0,21

¹⁵ Rury wielowarstwowe.