200 201

200 10. Wykonanie instalacji

Kompensator U-kszrałtowy jest zbudowany z dwóch, połączonych ze sobą ramion elastycznych (rys. 10.5). Umożliwia on kompensację dwukrotnie większych wydłużeń w porównaniu do pojedynczego ramienia elastycznego. Przy zastosowaniu naprężenia wstępnego kompensatora U-kształtowego można zmniejszyć długość jego ramion. Długość ramion kompensatora wyznacza się na podstawie tego samego wzoru o tej samej postaci jak dla obliczania długości kompensacyjnej odcinka giętkiego:

^ = K v'DzAL (10-3)

natomiast szerokość kompensatora można wyznaczyć z następującej zależności:

W₀ = 2 • AL + SA (10-4)

gdzie

Lu - długość ramion kompensatora U-kształtowego, [mm],

Wu - odległość pomiędzy ramionami kompensatora, [mm],

SA — odstęp bezpieczeństwa, [mm],

K, Dz, AL - jak we wzorze (10-2).

SA AL AL

Rys. 10.5. Kompensator U - kształtowy. 1’1’ - podpora przesuwna, PS - podpora stała, Al. - wydłużenie odcinka przewodu, SA - odstęp bezpieczeństwa, Lu - długość ramion kompensatora, W_1; - szerokość kompensatora.

aSĆD

Wielkość odstępu bezpieczeństwa SA jest stała dla wszystkich średnic przewodów i jest podyktowana wymogami montażowymi instalacji i najczęściej wynosi 150 mm.

W wielu przypadkach możliwe jest zastąpienie kompensatorów takim sposobem wyboru trasy przewodu, który zapewni samokompensację montowanej instalacji. W tym celu należy wykorzystywać wszelkie naturalne załamania tras przewodów' jako potencjalne ramiona elastyczne lub kompensator)' U-kształtowe. Przykład takiego prowadzenia instalacji pokazano na rys. 10.6. Przy dłuższych odcinkach instalacji kompensator IJ-kształtowy lub ramię elastyczne można zastąpić odcinkiem giętkim, jeśli warunki prowadzenia przewodu zezwalają na występowanie wybo-czeń od jego własnej osi (np. jeśli przewód jest prowadzony w korytarzu technicznym, zamkniętej wnęce lub szachcie instalacyjnym). W takich przypadkach niezbędne jest przeliczenie wymaganej długości odcinka giętkiego.

Rys.. 10.6- Przykład wykorzystania samokompcnsacji w postaci naturalnych załamań i zmian kierunków prowadzenia przewodu. PS - podpora stała. PP podpora przesuwna.

W praktyce monterskiej często pojawia się problem braku wystarczającej przestrzeni dla zapewnienia miejsca na odkształcenia instalacji, spowodowanych wydłużeniami liniowymi. Szczególnie często ma to miejsce przy wykonywaniu kompensatorów U-kształtowych lub ramion kompensacyjnych. W takich przypadkach należy wziąć pod uwagę różnicę temperatur (pomiędzy temperaturą otoczenie w momencie montażu oraz temperaturą pracy przyszłej instalacji) oraz wielkość obliczonych wydłużeń AL. Jeśli temperatura otoczenia jest niższa niż temperatura robocza instalacji (10°C - instalacja wody zimnej, 60°C - instalacja wody cieplej)., wtedy można skrócić ramiona kompensatora o wielkość obliczonego wcześnie: wydłużenia i użyć naciągu wstępnego podczas łączenia poszczególnych elementów.. Po uzyskaniu właściwej temperatury pracy tak wykonane ramię kompensatora przyjmie pożądany kształt (rys. 10.2, rys. 10.4 i 10.5).

10.3.8. Mocowanie przewodów

Przewody poziome instalacji należy mocować do elementów konstrukcyjnych bu dynku za pomocą podpór stałych i przesuwnych. Sposób konstruowania podpór stałych i przesuwnych pokazano na rys. 10.7. Odstępy pomiędzy poszczególnym podporami powinny być tak dobrane, aby była zapewniona kompensacja przewo dów (patrz rozdz. 10.3.7 i 10.3.8). Umiejscowienie podpór stałych wynika z loka lizacji kompensatorów oraz jest wymagane w punktach czerpalnych. Wymagane odległości pomiędzy podporami dla przewodów’ poziomych wykonanych z rur sta lowych ocynkowanych zamieszczono w tabl. 10.1, dla rur miedzianych - w tabl 10.2, a dla rur z tworzyw sztucznych - w tabl. 10.3 i 10.4.

Odległości pomiędzy- podporami w pionach instalacyjnych można zwiększyć o około 30% w stosunku do przewodów poziomych. W miejscu rozgałęzienia instalacji na poszczególnych kondygnacjach należy stosować ramię kompensacyjne. Jeśli warunkii prowadzenia instalacji pozwalają na wyboczenia przewodów od ich osi (np. przy pionach zabudowanych w wydzielonych kanałach instalacyjnych, we wnękach lub bruzdach), można nie stosować elementów kompensacyjnych (rys. 10.S) przykład lokalizacji podpór wraz z kompensatorami dla pionu instalacyjnego pokazano na rys. 10.9.