198 199

198 10. Wykonanie instalacji

Tablica 10.10. Orientacyjne wielkości wydłużeń liniowych w zależności od długości odcinka przewodu i różnicy temperatur dla rur z policrylcnu sieciowanego PE-X.

Długość odcinka rury	Zmiany długości Al. (mm] w zależności od różnicy temperatur AT
L[mJ	20-C	30C	40"C	50C	6'0"C	70C
1	2,8	4,2	5,6	7,0	8,4	9,8
2	5,6	8,4	11,2	14,0	16,8	19,6
3	S,4	12,6	16.8	21,0	25,2	29,4
4	11,2	16,8	22,4	28,0	33,6	39,2
5	14,0	21,0	2S.0	35,0	42,0	49,0
6	16,8	25,2	33.6	42,0	50,4	58,8
7	19,6	29,4	39,2	49,0	58.8	6S,6
8	22,4	33,6	44,8	56,0	67,2	78,4
9	25,2	37,8	50,4	63,0	75,6	88,2
10	28,0	42.0	56.0	70,0	84,0	98,0

Tablica 10.11. Orientacyjne wielkości wydłużeń liniowych w zależności od długości odcinka przewodu i różnicy temperatur dla rur z polipropylenu PP.

Długość odcinka rury Mml	Zmiany długości AL [mm] w zależności od różnicy temperatur AT
	20'C	30°C	40°C	50°C	60‘C	70"C
1	3,6	5,4	7,2	9,0	10,S	12,6
2	7,2	10,8	14.4	18,0	21,6	25,2
.3	10,8	16,2	21,6	27,0	32.4	37,8
4	14.4	21,6	28,8	36,0	43,2	50,4
5	1S,0	27,0	36,0	45,0	54,0	63,0
6	21,6	32.4	43,2	54,0	64,8	75,6
7	25,2	37,8	50,4	63,0	75,6	88,2
8	28,8	43,2	57,6	72,0	S6.4	100.S
9	32,4	48,6	64.8	81,0	97,2	113,4
10	36,0	54,0	72,0	90,0	108,0	126,0

Tablica 10.12. Orientacyjne wielkości wydłużeń liniowych w zależności od długości odcinka przewodu i różnicy temperatur dla rur z polietylenu PR.

Długość odcinka rury	Zmian> długości AT. [mm] w zależności od różnic)' temperatur AT
I. fm]	20‘C	30C	40’C	50C	60*C	70 C
1	4.0	6,0	8.0	10,0	12,0	14,0
2	8,0	12.0	16,0	20,0	24,0	28,0
3	12.0	18,0	24,0	30,0	36,0	42,0
4	16,0	24.0	32,0	40,0	4S.0	56,0
5	20,0	30,0	40,0	50.0	60.0	70,0
6	24.0	36,0	48,0	60,0	72,0	84,0
7	28.0	42,0	56.0	70,0	S4,0	98,0
8	32,0	48,0	64,0	80.0	96,0	112,0
9	36.0	54,0	72,0	90,0	108,0	126,0
10	40,0	60.0	80,0	100,0	120,0	140,0

10.3. Warunki techniczne wykonania wewnętrznych instalacji wodociągowych 199' 10.3.7. Kompensacja instalacji

Wydłużenia lub skrócenia przewodów pod wpływem zmieniających się temperatur powinny być kompensowane przez odpowiednie prowadzenie przewodów (tzw. samokompensacja) lub przez, stosowanie kompensatorów. Rozróżnia się następujące rodzaje kompensatorów:

-    odcinek giętki,

-    ramię elastyczne,

-    kompensator U-ksz.tałtowy.

Kompensator w postaci ułożonego swobodnie odcinka przewodu stosuje się, głównie pod podłogami lub za przegrodami instalacyjnymi. Wymaganą długość odcinka giętkiego należy obliczyć ze wzoru:

I,, = KVDzAL    (10-2)'

gdzie

- wymagana długość kompensacyjna odcinka giętkiego, [mml,

K - stała materiału (np. dla polipropylenu K=30, dla miedzi K=60), [-],

Dz. - średnica zewnętrzna rury, [mm],

AL - wydłużenie odcinka przewodu obliczone dla danej różnicy temperatur, [mm].

W powyższym wzorze wydłużenie odcinka AL można obliczyć przy pomocy, wzoru (10-1). Na rys. 10.3 przedstawiono zasadę kompensacji za pomocą odcinka) giętkiego.

Ramię elastyczne jest najczęściej wykorzystywanym w praktyce instalacyjnej rodzajem kompensatora (rys. 10.4). Można go stosować przy naturalnych zmianach kierunków prowadzenia przewodów poziomych i pionowych. Dla zwiększenia! możliwości kompensacyjnych celowe jest wstępne naprężenie kompensatora podczas jego montażu. Wymaganą długość ramienia elastycznego można obliczyć, podobnie jak długość odcinka giętkiego, ze wzoru (10-2).

L

Rys. 10.3. Kompcnsaq3 w postaci odcinka giętkiego PS - podpora stała, L, - długość odcinka giętkiego, AL - wydłużenie odcinka.

rib= =

PS    PP

AL.! AL •

“l I

v)S	'	L • y-y
i \		/ /
\ \		i i
\ \
\		:
\		:
V
b		PP

Rys. 10.4. Wyznaczanie długości ramienia elastycznego. PP - podpora przesuwna. PS - podpora stała, L - długość przewodu, 1-s - długość ramienia elastycznego) AL wydłużenie odcinka przewodu.