1tom233

9. METROLOGIA

——468

ko-gniazdami* 25 stykowymi, szufladowymi (typu 871/881). Do każdego wtyk o-o ■ można wcisnąć następne wtyko-gniazdo kolejnego przyrządu. Zalecana długo&i³²^ jednego odcinka nie powinna przekraczać 2 m, a suma wszystkich odcinków - -j^la Wówczas gwarantowana jest szybkość przesyłu dla tak powstałej magistrali do 250 k-1⁰¹ Przy krótszych kablach szybkość może osiągać do 1 MB/s.

Magistrala 1EC 625 składa się z 16 linii: 8 linii danych, 5 linii sterowania t r synchronizacji. Jest stosowana logika ujemna w standardzie TTL.

System przyrządów cyfrowych połączonych w standardzie IF.C 625 można on ramować w-języku wysokiego poziomu i uczynić obsługę systemu przyjazną człowiek'-tzn. obsługiwanie nie będzie wymagać umiejętności programowania. Oprogramowa"' może obejmować gromadzenie, analizę i graficzne prezentowanie wyników." ^n,e Przyrządy cyfrowe programowane wytwarzane w USA mają najczęściej interfejs Uff 488. Pod względem elektrycznym i informatycznym jest on identyczny ze standardem lir 625. Do sprzęgnięcia wymaga jednak innych wtyko-gniazd. Kable z wtykami w standardzie IEC 625 na jednym końcu, a na drugim w standardzie IEEE 488 umożliwiają połączenie w jeden system przyrządów obu standardów.

Standard interfejsu IEC 625 jest przedmiotem normy PN-83/T-06536. Oferowane sa przyrządy cyfrowe z interfejsem w standardzie RS-232. Jest to standard szeregowy (przesyłanie jedną linią bit po bicie), wolny (do 10000 bit/s), o sygnale prądowym (20 mAj lub sygnale napięciowym. Może być użyteczny do sprzężenia urządzeń na większą odległość lub do sprzężenia pojedynczego przyrządu z mikrokomputerem wówczas, gdy wykorzystuje się do tego celu typowe w mikrokomputerach wejście o tym standardzie.

9.6. Liczniki energii elektrycznej

9.6.1. Stan techniki

Licznik indukcyjny energii elektrycznej jest wciąż dominującą konstrukcją przyrządu stosowanego do pomiaru energii elektrycznej czynnej i biernej prądu przemiennego, przesyłanej w układzie jedno- i trójfazowym. Jest on również wykorzystywany jako przyrząd pierwotny do pomiaru innych wielkości potrzebnych do rozliczeń taryfowych lub do celów eksploatacyjnych. Pomimo zadowalającej dokładności i trwałości oraz względnie niskiej ceny jest wypierany przez licznik elektroniczny. Ma to miejsce szczególnie w układach, w których jest potrzebny jednoczesny pomiar wielu innych wielkości lub wykonanie funkcji kontrolnych, rejestracyjnych i transmisyjnych. W tych przypadkach jest on konkurencyjny w stosunku do tradycyjnych, złożonych rozwiązał elektromechanicznych. Licznik indukcyjny jest wypierany przez licznik clektroniczn. również tam, gdzie jest potrzebna większa dokładność pomiaru energii: elektronicz licznik może być dokładniejszy i znacznie trwalszy niż indukcyjny dużej dokładno (elementy półprzewodnikowe nic zużywają się).    .. __n^_a

Na przykład jedno z nowszych i perspektywicznych rozwiązań elektronicznego K- ^ trójfazowego jest oparte na cyfrowym pomiarze chwilowych napięć i prądów z ^ częstotliwością oraz na numerycznym obliczaniu w-szystkich potrzebnych w'ici ^ wskazanych przez użytkownika. Obliczone wielkości wg wybranego program ₀: rejestrowane w pamięci i podtrzymywane w niej w^r sposób trwały bez względu na p ■ ^ w zasilaniu obwodów elektrycznych. Zasilania bateryjnego wymaga jedynie -elektroniczny czasu bieżącego dużej dokładności. W liczniku użytkownik ⁿ.¹⁰jż,^,_ej. gramowo wybrać mierzenie następujących wielkości: energii czynnej. encr|;n ą--K. energii pozornej — z uwzględnieniem wybranych czasów taryfowych, V ■. ’ _nkć" różnych wariantów rejestracji mocy czynnej, biernej, cosę> dla każdego z kie. przepływu energii, rejestracji czasu wystąpienia wskazanych stanów oraz cos<p Ps₇₍₎n³ i cos<p przy Q_max. Każda z mierzonych i rejestrowanych wielkości może być wypr° na wyświetlacz. Licznik może mieć modem do przesyłania danych linią ^te‘^c

Standard elektromechaniczny interfejsu IEC 625.

•j, _w podstawowym zakresie ma błąd dopuszczalny mniejszy niż ±0,1% przy lJ^czn=_0 5_i a przy obciążeniu 1% I_N błąd dopuszczalny wynosi ±0,4%. Takiej ^c°^5<^ kteryśtyki dokładnościowej nie da się zrealizować w liczniku indukcyjnym. Licznik ^^ar'. :_es't wrażliwy na zmianę częstotliwości i odkształceń przebiegów prądu i napięcia. j?ⁿ. sygnalizacji kolejności faz można zapobiec niektórym błędom łączeniowym, p nkcje pomiarowe takiego licznika są realizowane programowo, a więc materialne kladv produkcyjne na realizację funkcji są znikome i jednorazowe (na oprogramowa-ⁿ?. 2 tego względu tradycyjne rozwiązania elektromechaniczne i elektroniczne układowe ⁿ! mogił konkurować z wielofunkcyjnym licznikiem mikroprocesorowym. ^m ę_oraz większe znaczenie w energetyce ma pobieranie energii przy' niesinusoidalnym obciążeniu i realizacja pomiarów w tych warunkach. Można zająć następujące aktualne stanowisko wobec tego zadania. Dobre liczniki elektroniczne energii czynnej zapewniają poprawny i dokładny jej pomiar przy niesinusoidalnych przebiegach — również w niesymetrycznym układzie trójfazowym. Podobnie tymi środkami może być mierzona również poprawnie energia bierna (rozumiana w tradycyjnym sensie). Definiowane na wiele sposobów w pracach teoretycznych moc pozorna i jej „składowe nieczynne” dowolnego trójfazowego układu o niesinusoidalnych przebiegach nie są wielkościami uniwersalnie użytecznymi (miarodajnymi) dla energetyki. Choć dla każdej definicji tych składowych można zaproponować odpowiedni sposób pomiaru, to jednak nie czyni się tego, bo taki pomiar nie jest eksploatacji potrzebny. Celowy jest natomiast pomiar wielkości charakteryzujących stan systemu energetycznego ze względu na niesymetrię i niesinusoidalność, np. analiza harmonicznych, na podstawie których można podejmować trafne decyzje eksploatacyjne.

Dużym obciążeniem eksploatacyjnym jest okresowe, legalizacyjne sprawdzanie liczników energii z powodu wielkiej liczby zainstalowanych liczników. Oferuje się systemy mikrokomputerowe usprawniające i automatyzujące czynności sprawdzania, dzięki czemu osiąga się znaczne zwiększenie wydajności i realnej dokładności. Instalacje takie — przeznaczone dla dowolnego rodzaju liczników — zapewniają jednoczesne sprawdzanie kilkudziesięciu liczników (np. 32), ułatwiają ich instalowanie na stojaku (do badań), umożliwiają indywidualne (dla każdego licznika) wyświetlanie aktualnego błędu, mają sterowane programowo zadawanie obciążeń, zapewniają wydruki wyników sprawdzania.

9.6.2. Właściwości i typowe dane liczników indukcyjnych

Liczniki indukcyjne energii czynnej są wykonywane w trzech klasach dokładności — 0,5; 1; , Liczniki wzorcowe są dokładniejsze. Klasę licznika należy' rozumieć jako zespół tęsknych wymagań dokładnościowych w warunkach odniesienia i w warunkach ; _^^owania (tabl. 9.5). Ponadto liczniki nie powinny wykazywać w stanie jałowym przy ~ ^u ruchu obrotowego wirnika, gdy napięcie wynosi 80— 110% U_N.

%k,

"Wania

^sbiica 9.S Wymagania dokładnościowe dla liczników indukcyjnych energii czynnej, wg PN-87/E-06504

rugania

^runkach lenia

Określenie	Wymagania dla liczników klasy
	0,5	1	2
Błędy podstawowe dopuszczalne - przy 5% ls obciążenia i cosę> = 1, %	±1	±1,5	±2,5
— w przedziale 10-r- 100% Is. obciążenia i cos q> = 1, %	±0,5	±1	±2
— w przedziale 20^-100% 1N obciążenia i cos <p = 0,5 ind, %	+0,8	±1	±2
Rozruch przy obciążeniu %	0,3	0,4	0,5
Błąd temperaturowy, %/K	±0,03	±0,05	±0,1
Błąd częstotliwościowy (na 1 % zmiany / w stosunku d°fN\%	±0,1	±0,2
Błąd napięciowy (na 1 % zmiany U w stosunku do Us), %	±0,1	±0,2
Pobór mocy w obwodzie napięciowym, VA Pobór mocy w obwodzie prądowym przy /v, V A	< 12 <6	< 12 < 4	< 10 <2,5