1tom234

9. METROLOGIA

--—470

Liczniki energii czynnej i biernej, przeznaczone do włączenia bezpośredn' budowane na napięcie znamionowe do 600 V i prąd znamionowy do 50 A _a'f£°>5ą w wersji przekładnikowej są o napięciu znamionowym 100 V oraz prądzie 1 _aiu^1C2?*fc Również jest wykonywana wersja pośrednia, gdy obwód napięciowy j_est |.° ⁵ A. bezpośrednio, a obwód prądowy — za pośrednictwem przekładników.    4czon_;

Wielofazowe liczniki indukcyjne energii biernej działają przy zastosowaniu „cudzego napięcia” (napięcie dla prądu danej fazy jest dobierane z układu trójfazo ^l/" w taki sposób, żeby było przesunięte fazowo o ;t/2 względem napięcia tej fazyi powodu do poprawnego działania jest konieczne zachowanie właściwej kolejności f i symetrii napięć. Dopuszczalne błędy licznika są większe: przy obciążeniu 20— i00'v ; dopuszcza się błąd ±3%, natomiast 4% przy obciążeniu 10% Wykonuje się licznT dokładniejsze. Dopuszcza się dodatkowy błąd napięciowy +2% wówczas, gdy napie różni się o 10% U_N. Rozruch powinien nastąpić, gdy obciążenie jest mniejsze niż l? nominalnej mocy pozornej.

Liczniki indukcyjne są wykonywane jako maksymalne i wówczas mają wskaźnik mocv maksymalnej 15 min, sprzęgany mechanicznie z wirnikiem licznika na określony czas iij min). Jego wskazania są proporcjonalne do liczby obrotów wirnika w ciągu 15 min a największe wskazanie jest zapamiętywane mechanicznie. Największe piętnastominutowe wskazanie w okresie rozliczeniowym jest odczytywane jako piętnastominutowa moc maksymalna w danym okresie. Moc obwodu wskaźnika wynosi ok. 3 W.

Do celów taryfowych są stosowane liczniki dwutaryfowe lub Irójtaryfowe, o dwóch lub trzech liczydłach, sprzęganych z wirnikiem przemiennie w różnych okresach, wybieranych odpowiednio dla zadanej taryfy. Moc przekaźników sterujących wynosi ok. 1,5 W. Przekaźniki w stanie beznapięciow'ym włączają liczydło dla taryfy najdroższej. Instaluje się sygnalizację liczydła aktualnie zliczającego.

Do sterowania licznikami wiclotaryfowymi stosuje się zegary mechaniczno-elektryczne (mechanizm sprężynowy napinany elektrycznie). Typowe dane charakterystyczne: niedokładność chodu ± 10 s/dobę. pojemność napędu 60 h, błąd łączenia dobowego ±1? min, błąd łączenia tygodniowego ±2 h.

Wykonuje się liczniki indukcyjne z nadajnikami impulsów (na jeden obrót wirnika 2 -7 impulsów) działającymi na zasadzie fotoclcktrycznej. Impulsy po stronie odbiorczej mogą być użyte do uruchomienia liczydła (zdalny pomiar energii), do sumowania wyników pomiaru energii dokonanych przez liczniki impulsujące zainstalowane w różnych liniach, do pomiaru innych wielkości taryfowych. Przykładowe dane: impulsowanie prądowe

—    30 mA (R < 500 CI) lub napięciowe — 24 V, czas trwania impulsu — 30 ms. moc nadajnika — 6 V • A. Sumowanie pomiarów energii, otrzymanych za pomocą liczników impulsowych na różnych przyłączach, jak i innych wielkości taryfowych realizuje s:ę¹ pomocą elektronicznych liczników sumujących.

Schematy połączeń liczników są podawane na liczniku lub są dołączane.

Wymaaania i badania liczników' indukcyjnych energii czynnej zawiera no PN-87/E-06504, energii biernej —    PN-86/E-06506, liczników maksymalny

—    PN-87/E-06513, a sposób sprawdzania narzędzi do pomiaru energii elektO y zawiera Instrukcja 5,95/1 (Dz. N. i M. nr 15, 1981) oraz Instrukcja 5,03/1 ark. 21 i

i M. nr 6, 1983).

9.7. Zadania pomiarowe

rzebi^

9.1 A. Pomiary napięcia chwilowego. Rejestracja

Zadanie pomiaru napięcia chwilowego jest najczęściej zagadnieniem pomiaru prze? u(t), a więc zagadnieniem pomiarów dynamicznych. Takie pomiary realizuje ,a nap^f wszystkim przez rejestrację. Funkcja u(t) może oznaczać zmienność pjerwotnd lub zmienność wybranej jego miary (szczytowej, skutecznej, średniej wypr⁰ _y^_agaJai“ W pierwszym przypadku szybkość zmian jest na ogół znacznie większa > 'prz)’?^a“" dynamiczne dla urządzeń rejestrujących — trudniejsze do spełnienia. W drugim v

^nagania dynamiczne mogą być spełnione przez analogowe rejestratory elektro-k^u jjP liczne graficzne.

^meCo hlemy rejestracji przebiegu prądu, mocy lub innych wielkości sprowadzają się do .f _nr7Ciworników pomiarow-ych tych wielkości na napięcie oraz rejestracji napięcia, ^U^^C1 waż współcześnie buduje się tylko rejestratory napięcia (wśród przyrządów elekt-P°^nie hi Przetwornik może być wbudowany do rejestratora.

^^Sto ujc się dwa rodzaje analogowych rejestratorów graficznych: rejestratory o struk-otwartej (tzw. bezpośrednie) i o strukturze zamkniętej (tzw. pośrednie) — znane jako •“kompensatory. W torze pomiarowym rejestratorów o działaniu bezpośrednim jest ^aU vkle wzmacniacz elektroniczny. Zapewnia to dużą rczystcncję wejściową wówczas, gdy ^Z"ó'aneni pomiarowym i piszącym jest przetwornik magnetoelektryczny. Rejestratory obu °ndzaiów są budowane o takich samych dokładnościach, jakie są właściwe miernikom wskazówkowym. Rejestratory o dużej dokładności (np. klasy 0,2) mają duże wymiary __ |._onieczne ze względów doicładnościowych. Ich stosowanie jest coraz mniej racjonalne, adyż w tym obszarze zastosowań rejestratory cyfrowe są konkurencyjne. Do rejestracji wolnych zmian z dużą dokładnością stosuje się raczej autokompensatory; natomiast jako szybsze i mniej dokładne — rejestratory bezpośrednie. Rejestratory szybkie i dokładne przenoszą częstotliwość ok. 1 Hz, szybkie i mniej dokładne kilka herców. Buduje się mato dokładne rejestratory bezpośrednie przenoszące częstotliwość kilkudziesięciu herców. Dla rejestratorów pośrednich tłumienie ruchu powinno zapewniać — przy skoku odpowiadającym 2/3 zakresu — błąd „przelotu” nie większy niż dopuszczalny dla danej klasy; natomiast dla bezpośrednich — błąd nie większy niż 7% zakresu wówczas, gdy skok wynosi 90% zakresu.

Nośnikiem zapisu jest papier rejestratorowy, najczęściej o uniwersalnej siatce współrzędnych. Jest napędzany mechanizmem zegarowym sprężynowo-elektrycznym (przy małych dokładnościach — elektrycznym), o szybkości nastawialnej za pomocą przekładania zębatek. Dobry papier rejestratoroyvy do dokładnych rejestratorów powinien być mało kurczliwy. Linia zapisu powinna mieć grubość ok. 0,2 mm.

Rejestratory elektromechaniczne wykonuje się jako wielokanałowe. Wówczas stosuje się zapis punktowy.

Do rejestracji analogowej przebiegów szybszych w funkcji czasu stosuje się pomiarowe rejestratory magnetyczne (tzw. magnetofony pomiarowe). Są one dokładne w paśmie do 20 kHz; są wykonywane jako wielokanałowa (do 100 kanałów); umożliwiają odtwarzanie zarejestrowanych przebiegów' jako sygnałów elektrycznych w wybranej skali czasu (np. zwolnionej) i poddawanie ich analizie (np. widmowej, korelacyjnej) lub przedstawienie graficzne. Pomiarowy rejestrator magnetyczny w' dobrym wykonaniu jest wyrobem zaawansowanej technologii, którego mechanizmy są adiustowane z dużą dokładnością.

■ rejestracji stanów awaryjnych (zakłóceniowych) w energetyce są stosowane _n^^ra‘ory elektromechaniczne, samouruchamiające się na czas zakłócenia. Są znane pod amt firmowymi: oscyloper, turbograf.

dok) H^{YCIe rc}j^estrat°rów analogowych elektromechanicznych graficznych (szczególnie *%ęh) stopniowo maleje na rzecz rejestracji cyfrowej.Utrzymuje się natomiast _mao "^anie rejestratorów mało dokładnych i względnie wolnych, a zanika — oscylografów

Ost r ^tryCZnych (tzw. pętlicowych).

m

3%.

'Wsić^ą°^fco^rowanc oscyloskopy pomiarowe (tzw. laboratoryjne), których błędy mogą d° kilku ~ ^0/0 mniej. W typowych rozwiązaniach dokładność jest spełniona w paśmie VvżeN$^aherc6w (typowe pasmo częstotliwościowe trzydccybclowc wynosi 20 MHz).

Lamo ^^Jz stosuje się rozwiązania specjalne oscyloskopów, sekund) k ?^scyl°^skopowa może mieć czas poświaty krótki (10 ⁶ s) lub długi (do paru w dob_r,’ ^{0 0r} seledynowy (dobry do obserwacji) lub niebieski (dobry do fotografowania). Nipół_rzed ^os9yl°skopie średnica plamki świecącej może być mniejsza niż 0,1 mm, a siatka ®lędy odr? , naniesiona może być na wewnętrznej powierzchni ekranu •Mu są małe (nic ma paralaksy).

do ob™⁰* elektroniczny jest uniwersalnym przyrządem pomiarowym. Może być użyty Umożi*™³⁰!*’ pomiarów i rejestracji dowolnych przebiegów (w tym napięcia stałego). "5'kona"-^a P°^m'^ar wielu parametrów napięciowo-czasowych przebiegu. W przeciętnym Tak;... /Upewnia mierzenie z błędem + 5%, w dobrym wykonaniu — z błędem ±3°,

wówczas