Efekt obróbkowy nagniątania zalety w dużym stopniu od geometrii, stanu powierzchni i twardości elementu nagniatającego. Od kształtu i wymiarów elementu nagniatającego zależy wartość nacisków powierzchniowych w strefie obróbki, będących źródłem energii plastycznego odkształcenia nierówności. Geometria elementów nagnia tających oraz ich liczba w narzędziu jest ściśle związana z technologicznymi warunkami nagniatania.
Elementy nagniatające toczne (tabL 7-1) wykonuje się głównie ze stali łożyskowej Ł.H15, hartuje do twardości 62-rM HRC, a następnie dokładnie szlifuje oraz poleruje aż do osiągnięcia chropowatości powierzchni w zakresie R„ = 0,08-r-0,16 jun.
Krążki nagniatające mogą być ułożyskowane w dwóch łożyskach tocznych stożkowych, dwóch kulkowych wzdłużnych i jednym igiełkowym lub są nasadzane z małym wciskiem na łożyskowy trzpień. Przykład konstrukcji krążków o różnej geometrii do obróbki wałków bezstopnio-wych przedstawiono na rys. 7-1.
W przypadku obróbki wałków stopniowych, np. czopów łożyskowych wraz z przejściami ich średnic, jest wymagany inny kształt krążków, umożliwiający obróbkę powierzchni czołowych (rys. 7-2).
Krążek a) jest stosowany głównie do obróbki umacniającej (R = 0,8-?-10 mm), a b) do obróbki gładkościowej dużych wałów (R = 4-?-16 mm). Krążki te są nasadzane na krótki trzpień ułożyskowany w korpusie nagniataka. Mogą one mieć zakres średnic D = 5<H-155 mm (tabL 7-2).
Krążki nagniatające stosowane do obróbki powierzchni płaskich obrotowych powinny mieć małą szerokość i małe promienie zaokrąglenia części roboczej. Wynika to z faktu, że poszczególne punkty przedmiotu w strefie nagniatania mają różne prędkości obwodowe. Szerokie krążki o dużych promieniach zarysu lub walcowe mają długą linię styku z przedmiotem nagniatanym i dlatego szybciej się zużywają.
Jako elementy nagniatające w nagniatakach naporowych i głowicach obrotowych stosuje się znormalizowane elementy łożysk tocznych: kolki oraz rolki stożkowe i baryłkowe- Niektóre elementy wymagają zaokrąglenia i wygładzenia krawędzi, np. rolki stożkowe. Ze względu na dokładność, gładkość i twardość a także ogółną dostępność, aą często stosowane w konstrukcjach głowic nagniatających. wykonywanych jednostkowo w zakładowych narzędzżowniach. W takich przypadkach konstruktor musi znać dokładnie srszystkse wymiary tych znormalizowanych elementów i do mb dostosować knmśi ukr ją głowie. Wymiary tocznych elementów łożysk (których na oeoł brak w łntllipd łożysk), produkowanych przez Poznańska Fabrykę Łożysk Tocznych, raarócwt-ezono w tabL 7-3 (raki statkowe) oraz w tabL 7-4 (roki brytowi