230 231 2

Mózgowiec mózgowy — Multiceps multiceps, do 10 cm długi, pasożytuje w jelicie psów, szczególnie pasterskich. Żywicielami pośrednimi są owce, kozy, bydło, sarny, jelenie, świnie. Onkosfera rozwija się u żywiciela pośredniego n eenUrusa, który lokalizuje się w mózgu. Na przykład w mózgu owcy, cenurus osiąga wielkość porównywalną z wielkością jaja kury, zawiera do 500 główek. Zakażone owce wykonują głową kołowate ruchy, zwane kręćką, związane z uszkodzeniem mózgu. Choroba najczęściej wywołuje śmierć owcy.

Tasiemiec bąblowcowy — Echinococcus granulosus, do 6 mm długi (ryc. 92B), z 3-5 członami, pasożytuje w jelicie psa, wilka, szakala. Żywicielami pośrednimi są różne ssaki, w tym trzoda chlewna, bydło domowe, owce. W jelitach żywicieli pośrednich onkosfera wykształca się w bąblowca zwanego złożonym (ryc. 92A), o średnicy dochodzącej do 20 cm, z licznymi pęcherzami wtórnymi. Żywiciele ostateczni zakażają się zjadając trzewia z bąblowcami. Żywicielem pośrednim może być także człowiek, przy czym może się zakazić przenosząc do ust z sierści psa albo z odchodami, jaja pasożyta zawierające onkosfery. Po zakażeniu powstają różne objawy chorobowe, zależnie od umiejscowienia się bąblowca, który może się osadzić w jelicie, wątrobie, mózgu.

ZESTAWIENIE SYSTEMATYKI PŁAZIŃCÓW Typ: płaz ince — Platyhelminlhes Gromada: wirki — Turbellaria Podgromada: Archoophora Rząd: wirki bezjelitowe — Acoela Rząd: Nematodermatida Rząd: Catenulida Rząd: Macrostomida Rząd: Haplopharyngida Rząd: wirki wielojelitowe — Polycladida Podgromada: Neoophora Rząd: Prolecithophora Rząd: Lecithoepitheliata Rząd: wirki prostojelitowe — Rhabdocoela Podrząd: Typhloplanoida Podrząd: Dalyelliolida Podrząd: Kalyptorhynchia Podrząd: Temnocephalida Rząd: Prosfriata

Rząd: wirki trójjelitowe — Tricladida Gromada: jednorodce — Monogenea Podgromada: Monoopisthocotylea Podgromada: Poliopisthocotylea Gromada: przywry — Trematoda Podgromada: bruzdossawce — Aspidogastrea Podgromada: dwurodce — Digenea

Rząd: Strigeoida Rząd: Azygiida Rząd: Echinostomida Rząd: Plagiorchiida Rząd: Opisthorchiida Gromada: tasiemce — Cestoda

Podgromada: tasiemce nieczłonowane — Cestodaria Rząd: Amphilinida Rząd: Gyrocotylida

Podgromada: tasiemce członowane — Eucestoda Rząd: Caryophyllida Rząd: Spatheobolhriida Rząd: Trypanorhynchida Rząd: Pseudophyllida Rząd: Lecanicephalida Rząd: Aporida Rząd: Telraphyllida Rząd: Diphyllida Rząd: Litobolhrida Rząd: Nippotaenida Rząd: Proteocephalida Rząd: Cyclophyllida

FILOGENEZA PLAZIŃCÓW

Płazińce nie zachowały się w stanie kopalnym. O ich pochodzeniu wnioskuje się na podstawie badań anatomiczno-porównawczych i rozwojowych. Powstało wiele hipotez na temat ich fllogenmezy. Trzy z nich mają istotniejsze znaczenie.

Dawniej popularny był pogląd, że przodkami płazińców, a w ich obrębie szczególnie wirków, były pełzające żebropławy. Występują dość duże podobieństwa zewnętrzne u tych dwóch grup wielokomórkowców. U obu otwór gębowy zlokalizowany jest po stronie zwróconej do podłoża, na ich ciałach występują rzęski, służące do lokomocji, układy pokarmowe są podobnie zbudowane i podobnie funkcjonują. Niektóre żebropławy mają rzęski, występujące po ich stronie gębowej i tą częścią ciała pełzają po podłożu. Obecnie nie ulega jednak wątpliwości fakt, że żebropławy są grupą wyspecjalizowaną, co zostało podkreślone w rozdziale omawiającym ich filogenezę, a tym samym trudno je uznać za przodków płazińców. U larw płazińców, czy ich postaci młodocianych, nie można dostrzec jakichkolwiek cech właściwych żebropła-wom. Podobieństwa pomiędzy żebropławami i wirkami są więc wynikiem konwergencji, powstałej na skutek podobnego, pełzającego trybu życia.

W latach sześćdziesiątych obecnego stulecia, szeroko dyskutowana była teoria Hadżiego, którą już częściowo omówiliśmy rozważając filogenezę parzy-dełkowców, wyprowadzająca wirki z orzęsków.

231