262 3

Kozłek lekarski 253

tów. System korzeniowy składa się z krótkiego, grubego kłącza, od którego odchodzą liczne korzenie, tworzące tzw. „brodę”.

Obumierające w drugim roku wegetacji rośliny mateczne wydają zwykle pączki i pędy przybyszowe, z których wyrastają nowe rośliny.

W uprawie spotyka się u nas często następujące odmiany kozłka: szero-kolistny (uar latifolia YahL), wąskolistny (var. tenuifolia Vahl.), pośredni

Rys. 47. Kozłek lekarski (Valeriana officinalis)

Fragment plantacji w okresie kwitnienia

{var. media Koch.) i inne. Największą wydajnością olejku lotnego odznacza się odmiana wąskolistna, drobnokorzeniowa. Odmiana szerokolistna natomiast daje większy plon grubszych korzeni. W uprawie znajdują się trzy formy przeważnie przekrzyżowane ze sobą i rozszczepiające się z kolei na nowe typy. Prace hodowlane zmierzają w kierunku otrzymania odmian o grubych korzeniach i wysokiej aktywności biologicznej.

Surowiec. Surowcem jest kłącze i korzeń kozłka lekarskiego — Rhiz. cum Rx Valerianae FP III. Są to całe organa podziemne pozbawione części nadziemnych, w stanie świeżym lub ususzonym.

Surowiec świeży należy natychmiast po wykopaniu na jesieni lub wczesną wiosną oraz dokładnym wymyciu i oczyszczeniu odesłać odbiorcy.

Ususzone kłącze ma kształt jajowaty lub odwrotnie stożkowaty, jest